Bezetters moeten dan toch actie stop­zetten: 'De univers­i­teit kon toch nooit aan al hun eisen voldoen'

Na twee mislukte pogingen bij de rechter in kortgeding, heeft de KU Leuven nu meer succes in de rechtszaal. De vrederechter oordeelt dat de Nieuwe Valk binnen de acht dagen moet ontruimd worden, na betekening door de gerechtsdeurwaarder. Ook al zouden de actievoerders in beroep willen gaan, kan de KU Leuven het vonnis laten uitvoeren. 

Indien de studenten het vonnis naast zich neerleggen, en de bezetting opnieuw zouden opstarten, legt de vrederechter hen dwangsommen op van 250 euro per persoon, per dag én per inbreuk op het vonnis. 

Eigendom versus mening

Het vonnis komt hard aan bij een van de veroordeelden, Caroline Saenen. 'Het is schandalig dat het recht op protest zo de kop wordt ingedrukt. Dat we ook alle gerechts­kosten moeten betalen, komt hard binnen.' Het is nog niet duidelijk of de actievoerders in beroep zullen gaan. 'We beslissen via basisdemocratie', aldus Saenen. 'We vergaderen over volgende stappen, maar veel opties zijn er natuurlijk niet.' 

In haar argumentatie verwijst de vrede­rechter naar het eigendomsrecht, dat beschermd wordt door het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. Ze vindt niet dat de actievoerders het recht op vrije meningsuiting kunnen claimen om een gebouw te bezetten, en de KU Leuven mogen dwingen om hun eisen na te leven. 

'Eigenlijk zegt de vrederechter: dit gaat meer over eigendomsrecht dan het recht op vrije meningsuiting', zegt Koen Lemmens, professor grondwettelijk recht aan de KU Leuven. 'Op die manier vergelijkt ze de bezetting met het kraken van een gebouw.'

Het einde

Zo komt na iets meer dan vier maanden een einde aan de bezetting van De Nieuwe Valk, het gebouw op de rechtencampus. De stu­denten streken er op 13 mei neer, en waren de laatste overgebleven actie. Ook in Gent, Brussel en Antwerpen werden immers universiteitsgebouwen bezet door stu­denten, maar die werden alle drie al stopgezet. 

De studenten eisten dat alle samen­werkingen van de KU Leuven met Israëlische academische instellingen werden stopgezet, maar de universiteit wou nooit toegeven. Wel ging rector Luc Sels al een keer langs bij de bezetting voor een gesprek met de actievoerders. 

De universiteit gedoogde de bezetting voor enkele maanden, maar dolf het onderspit bij de rechter in kortgeding. Nu bereikt de universiteit dus wel haar doel. 'Het was goed dat de universiteit de actievoerders in het begin hun punt heeft laten maken, en het niet op de spits heeft gedreven', zegt Lemmens. 

'Maar ik kan me wel inbeelden dat de universiteit op een bepaald moment actie wou ondernemen', aldus Lemmens. 'Ik heb vaak affiches met hun eisen op de campus zien hangen, waarvan ik dacht dat de universiteit ze toch nooit kon waarmaken. Als universiteit heb je wat betreft veilig­heids­risico's en verzekeringen toch ook een zekere verantwoordelijkheid.'

Of deze uitspraak een afradend effect kan hebben voor andere protesten in de toe­komst? 'Ik denk niet dat het studenten zal tegenhouden om een zitstaking te houden in een aula. Maar actievoerders zullen in de toekomst nog wel eens twee keer nadenken voor ze een langdurige bezetting beginnen.'