8 mei-coalitie ijvert voor nieuwe nationale feestdag

Niet alleen aan de UAntwerpen, maar ook in Leuven werden tal van activiteiten georganiseerd naar aanleiding van 8 mei, de dag waarop de Tweede Wereldoorlog in Europa eindigde.

Afgelopen zaterdag werd er gewandeld langs huizen van voormalige verzetsstrijders, en op zondag nam een diverse groep van professoren en studenten aan de KU Leuven deel aan een herdenking in het voormalige strafkamp Breendonk. Er werd zelfs een les van professor Cultuurgeschiedenis Kaat Wils voortijdig stilgelegd door actievoerders.

Herinnering aan WOII

Het initiatief komt van een brede groep academici en studenten die actief zijn aan de KU Leuven. Ze stuurden vanuit hun bezorgdheid over het fascisme eerder al een open brief naar aanleiding van het LVSV-debat met Filip Dewinter. Nu scharen ze zich achter het streven om van 8 mei een nationale feestdag te maken.

Bezieler en initiatiefnemer Jan Thys van den Audenaerde legt uit: 'Het is echt nodig om de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog levend te houden. Binnenkort zullen de laatste overlevers er niet meer zijn en is het nog belangrijker om stil te blijven staan bij de gruweldaden van het fascisme.'

De actievoerders kwamen binnen tijdens het vak cultuur- en maatschappijkritiek in het moderne Europa van Wils. Van den Audenaerde las er een speech voor over het belang van de herinnering aan het fascisme en de Tweede Wereldoorlog. Daarna namen actievoerders en studenten uit de les samen een foto achter een spandoek dat opriep tot het vernoemen van een aula naar verzetsstrijder Hortense Daman.

Omstreden feestdag

Georgi Verbeeck, professor Duitse geschiedenis (KU Leuven), plaatst toch enkele vraagtekens bij het symbolische belang van die 8 mei. 'Dat was nooit een heel verbindende feestdag in België. Daarom is die dan ook zonder veel verzet afgeschaft in 1974, mede door de noord-zuid verdeling in ons land.'

Dat de initiatiefnemers een eigen interpretatie geven aan die feestdag, is logisch: 'Er is geen eenduidige betekenis , de oorlog is bij ons ook niet geëindigd op 8 mei.'

Verbeeck ziet eerder een opportuniteit in de herdenking van de bevrijding van Auschwitz: 'Die herinnering leeft sterker en is globaler. De collectieve Europese herinnering aan de Holocaust is zinvoller dan een eigen herdenkingscultuur voor elk land. Dat is eigenlijk een nieuw soort nationalisme. We moeten op dat vlak net minder denken in nationale kaders.'

Politieke draai

De 8 mei-coalitie wil niet alleen het einde van de Tweede Wereldoorlog herdenken, maar geeft er ook een politieke draai aan. Zo wil ze de strijd tegen extreemrechts aangaan in de toekomst. 'We zien extreemrechts en het neofascisme meer en meer terugkomen. We moeten de verrechtsing van onze samenleving stopzetten', legt van den Audenaerde uit.

De politisering van 8 mei stuit echter op kritiek en scepcis. Politiek journaliste Isolde Van den Eynde achtte in De Afspraak op Vrijdag van 5 mei de vraag om van 8 mei een feestdag te maken legitiem, maar stoorde zich aan het koppelen daarvan aan extreemrechts.

Vlaams parlementslid Marius Mermans (N-VA) hekelde dan weer de politieke doelstelling van de 8 mei-coalitie in De Standaard. Hij sprak van een 'verborgen agenda': 'Ik houd niet van extreemrechts, evenmin van extreemlinks.'

Van den Audenaerde is zelf lid van Comac, de studentenvereniging van de marxistische partij PVDA, maar ontkent dat het een initiatief zou zijn dat enkel vanuit linkse partijen gedragen wordt: 'Steun van alle partijen is welkom. Zeger Debyser, lijsttrekker van de N-VA in Leuven, sloot zich bijvoorbeeld aan bij onze wandeling rond Leuvense verzetsstrijders.' Toch waren het voornamelijk leden van Comac die aanwezig waren bij de lesstillegging.

Verzetsmuseum

Het streven naar de nieuwe feestdag krijgt de laatste tijd steeds meer bijval. Op de vooravond van 8 mei ijverden alle Vlaamse rectoren in een opiniestuk in Knack om een museum te wijden aan het Belgische verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Voorlopig ontbreekt dat nog in België en dat is gek: 'Het is de eerste keer dat men het zo openlijk over een verzetsmuseum heeft', duidt professor Verbeeck. 'België is een van de weinige landen waar relatief weinig belang wordt gehecht aan het verzet, iets wat in Nederland, Frankrijk en zelfs Duitsland helemaal anders is.'

En als het er komt, is het nog maar de vraag hoe het Verzetsmuseum concreet ingevuld zal worden. 'Het verzetsverhaal is bijzonder ingewikkeld en divers. Er werkten naast communisten en sociaaldemocraten ook liberalen en belgicistische koningsgezinden aan mee.'

De invulling ervan zal dan ook een delicate evenwichtsoefening en uitdaging zijn, legt Verbeeck uit: 'Maar je moet het verzet altijd in een brede context plaatsen, met nuances en schakeringen.'