Wortel schieten

De buurt waarin ik woon staat bekend om haar slecht onderhouden tuinen. Collectief lijken de mensen de voortdurende strijd die tuinonderhoud in wezen is opgegeven te hebben – is alles onder de zon niet ijdel? Die ontwikkeling heeft onze buurt tot een waar paradijs voor onkruid gemaakt, en moest de Vlaamse regering er lucht van krijgen, ze zou niet twijfelen de hele oppervlakte als natuurgebied in te kleuren om de statistieken op te krikken.

Onze eigen tuin echter werd recentelijk mooi aangelegd en in de nasleep daarvan deed zich een interessant fenomeen voor: de aangelegde tuin – met veel open grond tussen de jonge plantjes – werd bevolkt door heel andere soorten onkruid dan in de verwilderde gazons er rond. Geen eindeloze zee van paardenbloemen, maar soorten nachtschade, klaproos, en ander moois. Een bezoeker met wie de banden inmiddels verbroken zijn, duidde zo'n onplant uit de nachtschadefamilie zelfs aan als mooiste plant.

Voor het opduiken van die nieuwe soorten is een eenvoudige ecologische verklaring: planten hebben heel andere aanpassingen nodig om open, braakliggende grond te koloniseren, dan om zich in een bestaand grasland binnen te wringen. Het eerste vraagt pioniers, het andere planten die goed zijn in elleboogwerk, en het efficiënt gebruik van grondstoffen.

De filosofische ziel zou nu kunnen opmerken dat het bij mensen net zo is. Je hebt er die goed zijn om op zichzelf, als avonturier, onontgonnen gebied te verkennen, en andere die zich goed in bestaande structuren kunnen inwerken. Ofwel: iedereen heeft talenten om op zijn eigen manier onkruid te zijn. En daar heeft de samenleving nood aan. Zoals Socrates' horzel houdt op tijd en stond wat onkruid een tuinhouden alert, en zeker aan de universiteit is er regelmatig nood aan wat groen tussen de vastgekluisterde kasseien. Zoek dus je voeg en groei er bovenuit. Misschien word je wel verkozen tot mooiste plant.