There's something rotten in the state of Belgium

Deze titel zou misschien beter gevat worden met een term zoals Zeitgeist. Het gaat om een gevaarlijke tendens waarbij twee fenomenen hand in hand gaan: de toenemende radicalisering enerzijds en de dood van het rationele debat anderzijds.

Waarschijnlijk heeft een meerderheid van u bij het lezen van het woord ‘radicalisering’ besloten dat deze splinter niet over u gaat. Laat me u geruststellen. U bent bij dezen wel degelijk aangesproken. Radicaliseren doen we namelijk allemaal. Een grote groep van u radicaliseert door zich terug te trekken van de publieke ruimte en zich te nestelen in kleine gemeenschappen van gelijkgezinden. Daar preekt u voor eigen parochie en wordt u zowel in uw denken als in uw spreken steeds extremer. U maakt memes van uw tegenstanders en karikaturen van hun standpunten en zwiert deze vervolgens lustig de digitale gemeenplaats op.

Kenmerkend is dat u liever over uw ideologische tegenstanders praat, dan met hen. Waarom zou u ook? U weet dat u het grote gelijk aan uw kant hebt en dat er geen argumenten bestaan die het rotsvaste vertrouwen in de eigen positie kunnen aantasten. Belangrijker dan dat weet u ook dat uw ideologische tegenhanger een irrationeel wezen is, immuun voor logisch discours en zorgvuldig betoog, dus probeert u niet meer. U ruilt de ivoren toren in voor het door de eigen stam bewoonde eiland. U radicaliseert.

U identificeert zich met uw overtuigingen tot op het punt dat u ermee samenvalt. U bent wat u gelooft. Uw standpunten op politiek, religieus, sociaal vlak… ze bepalen wie u bent, hoe u uzelf begrijpt. En net dat is nu zo gevaarlijk. Hoe kunt u immers uw overtuigingen nog kritisch onderzoeken wanneer ze zo wezenlijk deel zijn gaan uitmaken van uzelf? Hoe kan u nog openstaan voor de mogelijkheid van uw eigen ongelijk? Wie van u kan zich nog de laatste keer herinneren de eigen mening herzien te hebben, of een nieuw standpunt aanvaard te hebben? Wie van u is zich bewust van de zwakke plekken in de overtuigingen die u koestert?

U hebt zich teruggetrokken uit de publieke ruimte en u genesteld in kleine gemeenschappen van gelijkgezinden en u bent daarmee iets heel kostbaars verloren. Wat u verloren bent is het geloof in het debat. Voor u is de confrontatie geen gezamenlijk zoeken naar waarheid maar een strijd die gestreden wordt. U gelooft niet meer dat argumenten tot consensus leiden, u denkt dat uw tegenstander zich toch niet laat overtuigen en dat u zelf de waarheid al kent. U bent niet enkel uw geloof in de mogelijkheid van het rationele debat verloren maar tevens in de noodzaak ervan. En dus preekt u maar voor de eigen parochie, maakt u memes van uw tegenstanders en karikaturen van hun standpunten en trekt u zich terug op het afgeschermde eilandje van het grote gelijk. En dus maakt u zich tot een vijand van de zoektocht naar waarheid. Hoelang nog?