Sukkelaars of verkrachters

Ik had onlangs een gesprek met zo’n angstige Vlaming, die zich verschool achter het eeuwige zinnetje “Ik ben geen racist, maar…”. Om daarna letterlijk te zeggen dat geen enkele Arabische moslim te vertrouwen is en dat we ze allemaal moeten terugsturen.

Zijn angst heeft zeker rationele componenten. De vrees voor terugkerende IS-strijders tussen de vluchtelingen bijvoorbeeld. Die rationele angsten worden genoeg besproken in de politiek en de opiniepagina’s van kranten. De irrationele component komt echter veel te weinig aan bod.

Een groot deel van het probleem is dat we de vluchtelingen vooral kennen via de media. Daarin worden ze meestal afgeschilderd als slachtoffers of (potentiële) daders. Vluchtelingen zijn sukkelaars of verkrachters. Veel zit er niet tussenin en dat is niet eens zo onlogisch, want gewone verhalen zijn minder nieuwswaardig. Er zijn gelukkig uitzonderingen zoals het VIER-programma De Bril van Martin, maar ze zijn te schaars.

Dat we vluchtelingen uitsluitend belichten als een probleem, ís het probleem.

Gelukkig zijn er initiatieven die de kloof tussen de bange blanke man en de vluchteling verkleinen. Onlangs was op het VRT-journaal te zien hoe een middelbare school in Ieper honderd asielzoekers had uitgenodigd. Om met elkaar te spreken, maar ook om samen te sporten en muziek te spelen. “Je ziet ze op tv, maar nooit in het echt. Je gaat die ontmoeting onthouden voor de rest van je leven,” vertelt leerling Jannes op Focus-WTV.

Onder de noemer “Gastvrije Gemeente” bundelt de vzw Vluchtelingenwerk Vlaanderen honderden van dergelijke initiatieven. Er gebeurt dus zeker iets, maar het wordt veel te weinig belicht en ondersteund.

Vlaams minister van cultuur, Sven Gatz, steunde “Gastvrije Gemeente” in december… met een persberichtje. Zijn toespraak die hij toen hield, werd 57 keer bekeken op YouTube. Schrijnend en tekenend voor de ondermaatse politieke steun voor dergelijke projecten.

Het feit dat de politiek op dat vlak zelf weinig of geen initiatief neemt, noem ik nalatigheid of zelfs schuldig verzuim. Wat een belangrijk deel van het beleid zou moeten zijn, wordt overgelaten aan individuen of ngo’s. Onbekend is onbemind, maar het is ook een voedingsbodem voor meer angst en vijandbeelden. We zaaien nu de problemen van morgen.

De Ieperse school kan nochtans een schoolvoorbeeld zijn. Veel asielzoekers hebben tijd en veel jongeren zitten met vragen. Kortom, er is een grote vraag én een groot aanbod. Nu zou de overheid die markt moeten organiseren.

Het is zelfs nog mooier: ook de vluchtelingen zitten met veel vragen. Voor een deel krijgen ze daarop antwoord op de beruchte inburgeringscursussen, maar misschien kunnen onze jongeren ook helpen. Het moet verwarrend zijn om te horen dat onze maatschappij respect heeft voor vrouwen, maar dat een verkrachter wel vrijuit kan gaan en dat Temptation Island zo populair is.

We hebben meer dan ooit nood aan dialoog, ook al is die in het begin in Eigen Kweek-Engels of met gebaren.

Beleidsmakers en journalisten, stop onze angst voor het onbekende en neem jullie verantwoordelijkheid. Help ons om zoveel mogelijk in contact te komen met de mens achter de vluchteling.