Spreek en ik zal gezond worden

In januari berichtte de KU Leuven dat ze twintig plaatsen gestegen was in de lijst van meest internationale universiteiten van de wereld in the World University Rankings, en daarmee een plaats in de top 50 verovert. Een bekroning van het verwelkomend en excellent karakter van onze universiteit, die er in een kleine universiteitsstad in een land waarvan velen de naam nog niet kennen toch in slaagt diverse internationale profielen aan te trekken.

De vele uitwisselingspartners ontvangen ook elk jaar enthousiast Belgische studenten, die via uitwisselingen door Erasmus, Erasmus+, bilaterale akkoorden, studiereizen, summer schools… mogen proeven van een andere cultuur.

Stellenbosch is een preferentiële partner, waarmee de KU Leuven nog steeds nieuwe samenwerkingen op poten zet. De universiteit ligt in de Westkaap van Zuid-Afrika en is vandaag niet alleen een van de beste, maar ook een van de witste universiteiten van Zuid-Afrika. De international office van Stellenbosch doet veel om studenten andere inzichten te bieden en de transformatie naar een meer representatieve instroom loopt traag maar gestaag. Maar aan de universiteit blijven groepen vaak gescheiden en Zuid-Afrika is het meest ongelijke land ter wereld, met een blijvende economisch en sociaal verschil tussen geracialiseerde groepen.

Als studenten die terugkomen van een uitwisseling spreken van een 'traumatiserende' ervaring of een schuldbewustzijn als geprivilegieerde student ofwel oogkleppen opzetten, rijst de vraag of er niet een minimum aan begeleiding moet geboden worden. Door de specifieke situatie van Stellenbosch is het mogelijk om daar in een bubbel te vluchten van de ongelijke situatie in het land, maar op die manier sluit je de ogen voor de culturele ontmoeting die een uitwisseling kan zijn.

We vragen niet dat de KU Leuven op een bevoogdende manier het verschil tussen ons democratische land en het 'onveilige Zuiden' schetst. Maar in samenwerkingen met minder evidente partners is spreken geen overbodige luxe. Probeer studenten cultureel gevoelig te maken. Zo komen ze niet onwetend in een land terecht waar je als Europese uitwisselingsstudent tot een geprivilegieerde groep behoort en neokoloniale denkpatronen ongestoord kunt herbevestigen. Waak over een bewustzijn en bereidheid tot ontmoeting in motivatiebrieven.

Die tactiek kan breder getrokken worden. Ook in Praag of Madrid is een ervaring rijker wanneer je buiten de bubbel van feestende Erasmusstudenten breekt. Een inleiding in Culturele Interactie, samenwerkingen met gastuniversiteiten om service learning of immersieve ervaringen aan te bieden en een beter gestructureerde verzameling van ervaringen in de verschillende uitwisselingsuniversiteiten zijn maar enkele opties.

De blik openen is de verantwoordelijkheid van een student. Maar de universiteit heeft de mogelijkheid om haar studenten naar een werkelijk verrijkend cultureel bewustzijn te leiden. Grijp die mogelijkheid aan. Een ranking van inclusieve internationale universiteiten bestaat niet, maar de KU Leuven wil er vast deel van uitmaken.