Rector, blijf bij uw leest

De ochtend nadat het parket Oost-Vlaanderen een gerechtelijk onderzoek begint naar de rechtse jongerenorganisatie Schild & Vrienden, alsook de ochtend nadat leider van de groep Dries Van Langenhove van de UGent geschorst wordt, vindt rector Luc Sels het een goed idee hem uit te nodigen bij de KU Leuven.

De groep Schild & Vrienden raakte in opspraak naar aanleiding van een Pano-reportage. Daarin wordt duidelijk dat de groep haat en geweld ten opzichte van minderheden aanmoedigt, machtsposities probeert te verwerven in belangrijke instanties in de maatschappij ter bevordering van de eigen agenda, en extreem racistische en discriminerende retoriek hanteert binnen de eigen gelederen.

Rector van de UGent, Rik Van de Walle, beslist naar aanleiding van de reportage dat voor Van Langenhove geen plaats meer kan zijn aan de universiteit en start een procedure voor zijn definitieve uitsluiting. In De Ochtend op Radio één geeft rector Luc Sels vervolgens aan dat hij alle begrip heeft voor de beslissing van zijn collega. 'Ook voor mij is hier een grens overschreden', zegt Sels. 'Haatberichten en racisme kunnen we niet tolereren, ook niet binnen de grenzen van de vrije meningsuiting.'

Vervolgens geeft Sels echter aan dat Van Langenhove wel nog welkom zou zijn aan de KU Leuven. 'Ik vind wel dat iedereen een tweede kans verdient', legt Sels uit. 'Ik hoop wel dat hij een bezinningsperiode inlast en hij zou verwelkomd worden met een stevig woordje.' Zo lijkt de rector zichzelf genuanceerd te willen opstellen. Zijn timing is echter allesbehalve genuanceerd. Hij verwelkomt Van Langenhove vlak nadat het parket een onderzoek begon dat moet vaststellen of hij strafbare feiten heeft gepleegd. Sels spreekt van een tweede kans, nog voor duidelijk is wat Van Langenhove allemaal ten laste kan worden gelegd. Sels had zijn boodschap makkelijk kunnen nuanceren door aan te geven dat er grondig over nagedacht zou worden. Dat deed hij niet.

Op die manier minimaliseert Sels de uitspraken en acties van Van Langenhove op een manier die wel degelijk een zekere tolerantie van de feiten verraad. An sich ben ik het niet oneens met de uitspraken van Sels, mensen die in de fout gaan verdienen een tweede kans. Maar er is geen duidelijkere manier om te zeggen dat je het aanzetten van geweld tegenover minderheden eigenlijk niet zo erg vindt, dan wanneer je de dader één dag na bekendmaking van de feiten al pardonneert. Oftewel: je kan zoveel mensen aanzetten tot haat als je wil, je komt er toch vanaf met 'een stevig woordje' en een 'bezinningsmomentje'.

Ben ik van mening dat Van Langenhove nooit meer mag studeren? Nee. Maar door hem vlak nadat hij in opspraak komt privileges toe te werpen die anderen in zijn situatie nooit zouden krijgen, suggereert Sels dat Van Langenhoves acties maar weinig consequenties verdienen. En nee, geen enkele rector zou het in zijn hoofd halen om een moslim die oproept tot geweld, ironisch of niet, die zelfde dag nog uit te nodigen voor een klapstoeltje in de aula.

Daarnaast is Sels’ tweede argument pure onzin. Hij beroept zich op een verdediging van de vrije meningsuiting. 'Maar als wij in ons project om kritische zin bij te brengen, alle aberrante meningen uitsluiten, dan stellen we onszelf buiten onze maatschappelijke rol.' Met zijn uitnodiging aan Van Langenhove werpt Sels zich dapper vooraan in de strijd voor een kritisch debat? Ofzoiets.

Sels vergeet dat het hier niet om 'de andere mening' in het algemeen gaat. Het gaat om de woorden en daden van één concreet persoon. Woorden en daden die mogelijks strafbaar zijn. Zijn veralgemening van dit heel concreet geval tot 'het uitsluiten van andere meningen' is simplistisch en een rector intellectueel onwaardig. Want de zaken die in Pano aan het licht kwamen zijn wel degelijk dingen die we moeten uitsluiten.

Ooit riep Van Langenhove de studenten op om zich te distantiëren van de uitspraken die zijn rector toen deed in de zaak Mawda. 'Beste rector, het staat u vrij om uw persoonlijke mening naar buiten te brengen, maar wanneer u uit de bocht gaat en de hele universiteit meesleurt door nergens aan te geven dat het hier zou gaan om een persoonlijke mening, is het mijn taak om u te wijzen op de gevaren van dit roekeloze gedrag.'

Ik was het destijds niet met hem eens, maar in dit geval leen ik even zijn woorden, en stel ik de studenten voor me daarin te volgen.

Nodig Van Langenhove gerust uit, maar niet in mijn naam.