Opinie: 'Generatie 2020 zou beter moeten weten'

Heel Vlaanderen zal 'van dichtbij' kunnen meemaken wat deze kinderen gedurende de eerste twintig jaar van hun leven zullen beleven, doen en voelen. Prachtig? Niet helemaal. Waar Pano een paar weken geleden nog waarschuwde voor het verspreiden van online content die kinderen in beeld brengt, is deze waarschuwing met storm Ciara of Dennis alweer weggewaaid.

Als onderzoeker werk ik met extreem premature kinderen. We botsen in dit veld vaak op wetenschappelijke onzekerheid, onder meer omwille van de uitdaging die onderzoek op deze kwetsbare groep met zich meebrengt. Aangezien de baby's geen consent kunnen geven, worden ze niet zómaar studiesubjecten. Ook wordt anonimiteit te allen tijde gewaarborgd, omdat dit nu eenmaal van uitzonderlijk belang is voor personen die niet zelf in staat zijn hun toestemming te geven. Het project van Het Nieuwsblad roept omwille van die reden vragen op: als consent en privacy voor de wetenschappelijke wereld zo belangrijk zijn, waarom zijn soortgelijke ethische uitdagingen in de journalistiek dan geen prioriteit?

We moeten ons in situaties als deze afvragen tot waar het ouderlijk beslissingsrecht mag reiken. Het lijkt bizar ouders zomaar te laten beslissen over het delen van dit 'nieuwe leven'. Het is daarenboven niet zomaar delen met familie of vrienden, maar ook met toekomstige werkgevers, verzekeraars en zelfs partners. Het Nieuwsblad creëert zo een nieuwe drang naar sensatie en vindt daarvoor deze vorm van voyeurisme gepast.

Waar de nieuwe regelgeving GDPR ons en onze privacy dient te beschermen, wordt ook die bescherming vluchtig in deze situatie. Op het moment dat Millie, Loubna en Morris oud genoeg zijn om hun right to be forgotten te kunnen uitoefenen, is het al te laat. Zoals Vlaanderen even geleden kon aanschouwen in het programma Help, mijn borsten staan online is het internet genadeloos als het op privacy aankomt: een foto die eenmaal werd verspreid, haal je er niet zomaar meer af.

Vergeet ook niet dat opgroeiende kinderen beïnvloed worden door de omgeving waarin ze zich bevinden en de impulsen die ze meekrijgen. De impulsen die het vastleggen en het volgen van het kind met zich meebrengt, hebben dus ook een invloed op zijn of haar leven. Mocht dit project in de academische wereld plaatsvinden zou het, naast het negatieve advies van iedere ethische commissie, ook geen 'waarheidsgetrouwe resultaten' opleveren. De invloed van het volgen verandert de situatie dermate dat we eigenlijk niet eens kunnen zien wat we in eerste instantie willen zien: het echte leven. Daarnaast, teruggrijpend naar die academische wereld, moeten we misschien eerst onderzoeken of dit soort projecten schadelijk kan zijn voor de ontwikkeling van een kind, een tiener, een puber. Het leven is al moeilijk genoeg in die jonge jaren, laat staan dat je doorheen die tijd, al dan niet tegen je zin, door camera's en commentaar achtervolgd wordt.

Vanaf het moment dat je als moeder je kind op de wereld zet, begint een proces van loslaten. Een proces van laten 'vallen' en leren 'opstaan', maar ook van het bieden van een veilige omgeving om dat in te kunnen doen. Het is nog maar de vraag of die veilige omgeving in eender welke wereld gekenmerkt wordt door een aanwezigheid van camera's, aandachtige maar onbekende gezichten op je gericht en commentaren op Facebook over je spelen, je spreken, en uiteindelijk zelfs je leven.

Dus laten we collectief nog een keer nadenken. Aan de journalisten: is dit echt wat jullie willen schrijven? Aan de ouders: is dit echt een beslissing die jullie kind ten goede zal komen in haar of zijn toekomst? En aan kijkend en lezend Vlaanderen: is dit echt wat we willen zien? Laten we gewoon met z'n allen genieten van de prachtige, nieuwe avonturiers in onze nabije omgeving. En als je dat nodig vindt, deel hen en hun leven met de mensen die je graag ziet. Want generatie 2020? Die zou beter moeten weten.

Lien De Proost doctoreert in de bio-ethiek. De Splinter bevat een mening van de auteur.