Opinie: Boeiende broeiende tijden

Wat onze voorvaderen in de 19de eeuw nog een gezellig vuurtje opleverde in de stoof, verandert onze aardkloot nu in een verzengende sauna. Zweten zult u!

Dat terwijl UV-stralen zich genadeloos door de laatste rafeltjes ozon boren en een giftige smog de steden verstikt. De regen verzuurt, de bodem verdort en in onze vervuilde rivieren houdt een dode pier het nog niet uit. En o ja, beste mannen, met die hormoonverstoorders in het drinkwater zingen we binnenkort allemaal een toontje - euh - hoger. Ook dat nog. Maar wacht eens even … klopt dat wel allemaal?

Jammer voor de zwartkijkers onder ons, maar eigenlijk gaat het helemaal niet zo slecht. Sinds de Europese Unie vanaf de jaren 70 een stevige portie milieuwetgeving op het menu zette, is de natuur aan een inhaalbeweging begonnen. De kwaliteit van onze waters wordt elk jaar beter, de regen is lang niet zo zuur meer en we dumpen ons afval steeds minder in de grond.

Zelfs het beruchte gat in de ozonlaag is op z’n retour, nadat het Montrealprotocol globaal de CFK-emissies aan banden legde. Die andere wereldwijde problematiek, Global Warming, is wel even andere koek. Oorzaken en gevolgen doorkruisen zowat alle sectoren en vragen om een drastische maatschappelijke ommekeer. Toch zijn we ook hier niet gedoemd tot zwartgalligheid.

Van divestment tot circulaire economie: Peter Tom Jones, auteur van Terra Reversa, ziet tien redenen voor optimisme. Zo wordt hernieuwbare energie steeds rendabeler, in tegenstelling tot de achteruitboerende fossiele brandstoffen. Bovendien lijkt met het Akkoord van Parijs de politieke wil er ook eindelijk te komen - onze trans-Atlantische overburen even daargelaten.

Zelf ben ik lid bij Green Office KU Leuven: daar scharen wij ons ook volop aan de zijde van ‘actief optimisme’. Het mag dan ook geen toeval heten dat Jones kwam spreken op onze kick-off begin dit academiejaar. Die lijn proberen we door te trekken in onze werking.

Waar ‘minder, minder, minder’ de retoriek is van een halfleeg glas, zijn wij ervan overtuigd dat het anders en beter kan. Dat een transitie naar duurzaamheid onze levenskwaliteit er juist op vooruit zal helpen. Consumanderen, in plaats van consuminderen.

Optimisme is een ding, actie is iets anders. Laat ons niet uit het oog verliezen hoe pittig en prangend de uitdagingen zijn. De feiten behoren stilaan tot de algemene kennis. De afgelopen drie jaren braken elk op hun beurt het record van ‘warmste jaar’. Door menselijk toedoen stevent het leven op aarde in hoog tempo af op een zesde massa-extinctie.

De feiten zijn bekend. Toch blijven we het volstrekt normaal vinden dat veel van onze dagelijkse keuzes ronduit problematisch zijn. We vinden het normaal kleren te kopen, geproduceerd in - op zijn zachtst gezegd - dubieuze omstandigheden. Fijn stof is de oorzaak van een belangrijk deel van onze gezondheidsproblemen en toch rijden we vaker dan ooit met de auto. Zou een jargon van ‘noodtoestanden’ en ‘dreigingsniveaus’ hier dan ook niet stilaan gerechtvaardigd zijn? Blijkbaar gaat er een pak minder dreiging uit van iets wat we onszelf aandoen.

Trouwens, met de huidige prijzen ben je goed gek om de trein boven het vliegtuig te verkiezen. En de CO2 uitstoot dan? Doe eens normaal zeg!

Laten we samen voor actie kiezen. Zoals ook de Dagen Zonder Vlees het groeiende succes van bewuste keuzes aantonen (berichtje aan de volhouders: komaan, bijt je vast in dat lapje seitan!). Laten we van dergelijke bewuste keuzes onze ingesteldheid maken. Laten we kampioenen van de gedragsverandering worden.

Verandering hoeft helemaal niet lastig of vervelend te zijn, integendeel. Wie weet ontdekt u in de tweedehandswinkel wel het retrohoedje dat u altijd al wou? Of doet u tijdens een treinconversatie een gratis dosis levenswijsheid op? Verandering is aanstekelijk, geeft u zich er gerust volledig aan over. Met één randvoorwaarde: informatie.

Volg de actualiteit, praat met vrienden, ga eens naar een lezing. Want duurzaamheid is complex en soms contra-intuïtief. Maar meer dan wat ook de moeite waard, in deze boeiende broeiende tijden.

De Splinter bevat een mening van de auteur. Ze bevat niet de mening van de redactie of Veto.