Meer diversiteit aan Harvard dan aan Vlaamse onderwijs­instel­lin­gen? 
Misschien wel

'Wie wil studeren, kan studeren' is een vaak gehoorde uitspraak in Vlaanderen, waar onder­wijs vrijwel kosteloos is in vergelijking met de Verenigde Staten. Toch vraag ik me af waar­om ons hoger onderwijs vaak niet de diversiteit van onze maatschappij weerspiegelt. Waar­om zijn studenten met een migratieachtergrond zo vaak ondervertegenwoordigd? Mijn persoonlijke ervaringen aan de Universiteit Gent en Harvard University kunnen helpen om deze kwestie te ontrafelen.

Vlaanderen: Diversiteit als Themadag

Toen ik mijn geneeskundestudie aan de Universiteit Gent begon, dé universiteit van Vlaanderen (knipoog), was ik verrast door het gebrek aan etnische diversiteit onder mijn medestudenten. Het merendeel was wit en kwam uit hogere socio-economische klassen. Waarom weerspiegelt ons onderwijs de diverse maatschappij niet? Hoewel socioculturele en financiële barrières duidelijke factoren zijn, ligt het probleem dieper. Het gaat, onder meer, om structurele en identitaire kwesties, zoals de tegenstelling tussen 'echte Belgen' en 'nieuwe Belgen'.

Na twintig jaar in België te hebben geleefd, balancerend tussen mijn Koerdische en Belgische identiteit, voel ik me sterk verbonden met beide culturen. Toch worden mensen zoals ik vaak nog gezien als 'nieuwkomers', 'nieuwe Belgen' of 'mensen met een migratie­achter­grond', wat een reeks vooroordelen met zich meebrengt. 

Tijdens klinische stages kreeg ik regelmatig opmerkingen als: 'Werken jouw ouders eigenlijk?' of 'Jouw Nederlands is eigenlijk wel nog goed.' Die opmerkingen bevestigen dat diversiteit en inclusie in onderwijs en maatschappij niet beperkt moeten blijven tot themadagen vol idealen, maar de norm zouden moeten zijn. Verrassend genoeg vond ik die dagelijkse realiteit wél aan Harvard.

Harvard: Diversiteit als Realiteit

De combinatie van Harvard en diversiteit roept bij velen sceptische gedachten op. Toch is diversiteit daar geen onderwerp van discussie, maar een realiteit. Lessen over de schaduwzijde van de Amerikaanse slavernijgeschiedenis en kolonialisme vormen kern­onderdelen van het curriculum, net zoals lessen over de rol van diversiteit in het onderwijs en de maatschappij. 

Dat staat in contrast met België, waar zulke discussies vaak worden gezien als woke of irrelevant binnen een monocultureel perspectief. Hoewel Harvard een aparte 'bubbel' is, biedt de culturele en socio-economische diversiteit daar een echte verrijking aan onze debatten en leerervaringen. 

Dat betekent niet dat Harvard de Amerikaanse maatschappij weerspiegelt – verre van dat – maar diversiteit wordt onder studenten en medewerkers uitgebreid erkend en gewaar­deerd. Terwijl de VS, met name in het licht van recente politieke ontwikkelingen, worstelt met structurele vormen van xenofobie, biedt Harvard een gevoel van veiligheid en thuis­komen – iets wat ik niet altijd heb ervaren aan Vlaamse onderwijsinstellingen.

Ik zie mezelf als Belg en voel me soms meer verbonden met 'de echte Belgen' dan men mis­schien denkt. Toch ervaren velen de druk om zich aan te passen aan verwachtingen die hen van buitenaf worden opgelegd. Mijn oproep om meer aandacht te besteden aan diversi­teit en geschiedenis is geen kritiek, maar een uitnodiging. 

Laten we samen streven naar een inclusieve samenleving waarin iedereen, ongeacht achter­­grond, de vrijheid heeft om bij te dragen en te bloeien, zonder te worden gezien als een 'ander soort Belg'. Door diversiteit werkelijk te omarmen en te integreren, bouwen we aan een rechtvaardige en gelijke maatschappij, én een toekomst die voor iedereen toegankelijk is.

Serhat Yildirim is student Global Health Delivery aan Harvard Medical School.