Leuven verdient een
Leerstoel Lode Wils

Op 10 december overleed professor emeritus Lode Wils. De academische erfenis die hij achterlaat staat buiten kijf. Professor emeritus Bruno De Wever noemde hem in Veto 'de meest invloedrijke geschied­schrijver van de Vlaamse beweging.' Wils stelde die beweging met scherpzinnigheid in vraag, droeg bij aan de verwetenschappelijking van het onderzoek ernaar, en wist zijn inzichten aan een breed en geïnteresseerd publiek te communiceren. 

Ook binnen de KU Leuven was Wils een instituut, iemand naar wie je een leerstoel kan noemen. Tot zijn emeritaat in 1994 nam hij verschillende doctorandi onder zijn vleugels die uitgroeiden tot belangrijke stemmen in de geschiedschrijving over België en Vlaanderen. Leen Van Molle, Jo Tollebeek, Emmanuel Gerard, Lieve Gevers, Louis Vos of Herman Van Goethem. Het zijn namen die klinken, en ik somde ze niet allemaal op, maar op die laatste in het rijtje na gingen ze intussen allemaal op emeritaat. 

Internationale autoriteiten

De generatie van Leuvense professoren in de hedendaagse geschiedenis die volgde, koos voor een nieuwe weg. Hun onderzoek reikt verder dan de landsgrenzen. In Leuven lopen zo vandaag wereldautoriteiten rond over thema's als kolonisatie of internationale media- en gendergeschiedenis. Die evolutie is broodnodig in een mondialiserende wereld, maar wanneer ze te dominant wordt, laat dat het publieke debat in eigen land ietwat in de steek. 

Juist dat debat was Wils zo genegen. Met zijn boeken ging hij in tegen de mythen die heersen over de geschiedenis van de Vlaamse beweging of de Belgische natie. Daardoor werd hij door Vlaams-nationalisten beschouwd als een 'nestbevuiler', maar zijn inzichten zijn intussen meer dan aanvaard. 

De debatten die vorige eeuw leefden, blijven vandaag actueel. Projecten zoals de Vlaamse Canon, films over de collaboratie zoals Wil of de onderhandelingen rond een staatsher­vorming, schreeuwen om nuance door Vlaamse historici in het publieke debat. Jammer genoeg staan vooral de historici van de UGent en UAntwerpen daarvoor vandaag in. 

Meer dan een alliteratie 

Daarom lijkt een 'Leuvense Leerstoel Lode Wils' nog niet zo'n vreemde oplossing. Beman die met een onderzoeker die zich toespitst op de unieke geschiedenis van Vlaanderen en België, met als einddoel een leesbaar boek voor een breed publiek. Zoals Wils, die op zijn 94ste nog een publieksboek schreef, het zou beamen. 

Laat onderzoekers van verschillende achtergronden elkaar afwisselen, zodat ze het verleden telkens met een unieke kijk benaderen, en dat vooral op kritische wijze. Want, naar de woorden van professor emeritus Louis Vos in Veto: 'Wils was iemand voor wie geschiedenis niet enkel om feiten ging, maar vooral om de interpretatie van het verleden.' Niet iedereen moet een 'wilsist' zijn, het mag weleens botsen. 

Zolang we ons niet opsluiten in een blik op het verleden die enkel België of Vlaanderen omvat, want ja - de geschiedenis van Rusland of Zuid-Afrika blijft uiterst relevant - is een Leuvense Leerstoel Lode Wils niet alleen een rake alliteratie, maar vooral een weten­schappelijke verrijking. Het is niet verkeerd om na te denken over het verleden van je land of regio, zolang je dat blijft doen met een genuanceerde en kritische blik. 

Pieterjan Douchy is student hedendaagse geschiedenis aan KU Leuven en redacteur Opinie.