Ja, ons hoger onderwijs is goedkoop. Maar is dat het probleem?

Dat is uiteraard nefast voor de onderwijskwaliteit. OESO wees op minder lesgevend personeel ten opzichte van het aantal studenten, terwijl rector Herman Van Goethem (UAntwerpen) waarschuwt voor 'Oost-Europese toestanden', met kapotte verlichting en aftandse gebouwen. Maar ligt het lage inschrijvingsgeld aan de bron van al die problemen?

Indirect natuurlijk wel: als studenten hier, naar buitenlands voorbeeld, enkele tienduizenden euro's inschrijvingsgeld zouden betalen, zou er geen vuiltje aan de lucht zijn. Maar er is niemand die daar op dit moment voor pleit, en gelukkig maar. De diepere oorzaak is het feit dat het Vlaams hoger onderwijs structureel ondergefinancierd is.

De scheve situatie is ontstaan doordat de Vlaamse overheid keer op keer de financiële afspraken niet is nagekomen. Zogenaamde 'kliks' waarbij een 2% stijging in studentenaantallen, ook een evenredige stijging van de middelen inhoudt, zijn al regelmatig overgeslagen en de middelen worden onvoldoende aangepast aan de inflatie.

Het Vlaamse financieringssysteem is voor een deel 'herverdelend': om meer geld te krijgen, volstaat groeien niet per se. Je moet vaak sneller groeien dan je concurrenten om je subsidies te vergroten. Als universiteiten trager groeien dan andere, neemt het geld per student bij stijgende aantallen af. Die structurele onderfinanciering kan ons huidige hoger onderwijsmodel niet blijven dragen.

Bij een forse stijging van het inschrijvingsgeld valt de lagere middenklasse, die niet beschermd wordt door beurstarieven en faciliteiten, mogelijk uit de boot. Daar waarschuwden ook Stura en VVS eerder al voor. Het is tijd dat er keuzes gemaakt worden. Wat willen we voor ons hoger onderwijs? Open toegang voor iedereen? Inschrijvingsgeld aangepast aan het inkomen? Een hogere som voor allemaal? Fors investeren en de middelen ook de studentenaantallen laten volgen?

Het is aan de politiek om op die vragen een antwoord te bieden. Maar de situatie zijn beloop laten gaan kan grote gevolgen hebben. Subtiele besparingen en de universiteiten aan hun lot overlaten, zal het hoger onderwijs op termijn kapotmaken.

Weyts gaf in zijn beleidsnota aan in 2023 klaar te zijn met een evaluatie van het financieringsmodel. Die is nu al opgeschoven naar 2024. Het zal dus aan de volgende regering zijn om knopen door te hakken. Als die beslist om iets aan het inschrijvingsgeld te veranderen, kunnen we maar hopen dat ze ook met de studenten in gesprek zullen gaan. Wij zullen luisteren.

Simon Tibo is de redacteur sociaal. Kasper Nollet is redacteur student. Het editoriaal wordt gedragen door de voltallige redactie.