opinie> Lezersbrief: een ban op lachgas kan perverse effecten veroorzaken
Haal lachgas uit de criminele sfeer voor het te laat is
Lachgas is aan een opmars bezig; althans als we de krantenkoppen mogen geloven. Afgelopen donderdag keurde de Kamer een wet goed die de verkoop van lachgaspatronen aan minderjarigen aan banden legt.
Niet alleen vind ik het moeilijk om te geloven dat lachgas pas de laatste jaren aan populariteit wint. Ook achter het goedgekeurde wetsvoorstel kan ik gerust wat vraagtekens plaatsen. Het is in mijn ogen een zoveelste maatregel die als doel heeft het experimenteergedrag van jongeren als 'crimineel' te bestempelen. Dat maakt hen kwetsbaar voor stigma en effent mogelijk het pad voor toekomstige criminele daden.
Lachgas is de informele naam voor distikstofmonoxide. Het betreft een gas dat voornamelijk werd gebruikt als dampvormig anestheticum. Het is als drijfgas in slagroompatronen terug te vinden, aangezien het goed op te lossen is in vet. Het inademen van lachgas veroorzaakt een kortdurende roes, van niet langer dan een minuut, die gepaard gaat met kleine wijzigingen in de perceptie van de omgeving. Het gaat hierbij vooral om een vertraagde visuele waarneming en auditieve vervorming. Vier tot acht gram, de inhoud van één patroon, is genoeg om een lichte roes te ervaren.
Slagroompatronen zijn het populairst bij recreatief gebruik. Zonder uitzondering waren die tot voor kort legaal te verkrijgen bij groothandelaars van bakproducten en toebehorenen. Het gebruik van slagroompatronen (met behulp van een ballon en een slagroomspuit of- cracker) om tot een roes te komen, is overigens relatief veilig.
Risico's
Het gas in kwestie is goedgekeurd voor gebruik bij levensmiddelen, wat een zekere kwaliteit en zuiverheid garandeert. Verder zorgt het gebruik van een ballon voor een lagere kans op zuurstoftekort bij inhalatie. Van zodra je dreigt flauw te vallen, laat je de ballon namelijk los, waardoor je tijdig naar adem kunt happen.
Lachgas heeft bijzonder weinig verslavend potentieel. Daardoor is de kans op langdurig gebruik quasi nihil
Het gebruik van lachgas houdt wel degelijk risico's in. Daarin verschilt het dus niet van alcohol of sigaretten. Naast het bovenvermelde zuurstoftekort kan rechtstreekse inhalatie bijvoorbeeld vrieswonden aan de lippen veroorzaken. De longen kunnen in zo'n geval zelfs letterlijk bevriezen, met de dood tot gevolg.
Op de lange termijn kan veelvuldig gebruik voor vitamine B12-deficiëntie en neurologische schade zorgen. Aangezien de hersenen van jongeren en studenten nog volop in ontwikkeling zijn, heeft de Kamer, in het licht van een vermeende stijging in incidentie, besloten om de verkoop van lachgas aan minderjarigen te verbieden.
Ik twijfel echter of lachgas nu effectief populairder is dan voordien. Lachgas is al járen een gegeerd goedje onder experimenterende jongeren. Ik heb het bij wijze van spreken nooit anders geweten dat jongeren en studenten al eens een ballonnetje durven op te steken. Ik denk dat een vermeende stijging dus eerder te maken heeft met de mate waarin agenten huizen en koten binnenvallen om (lockdown)feestjes op te rollen, dan met een werkelijke toename in het gebruik ervan.
Sensibilisering
Ik vind de goedkeuring van zo'n wetsvoorstel dan ook gevaarlijk. Volgens mij is preventie, gericht op sensibilisering en harm-reduction, veel waardevoller. Dat werkt correct, veilig en verantwoordelijk gebruik van lachgas in de hand. Lachgas heeft trouwens bijzonder weinig verslavend potentieel. Daardoor is de kans op langdurig gebruik quasi nihil
Eens jongeren een bepaald gedrag als een misdrijf gaan percipiëren, kan dat een voedingsbodem zijn voor latere criminele gedragingen
Als jongeren het enkel en alleen bij occasioneel gebruik van lachgas houden, is het met andere woorden veel minder schadelijk dan alcohol. Het gevaar schuilt echter in het feit dat gebruikers lachgas vaak met andere producten, zoals alcohol, combineren, en dat dat onvoorspelbare interacties als gevolg kan hebben. Het is dus belangrijker om op die potentieel gevaarlijke interacties te wijzen dan het gebruik ervan meteen de kop in te drukken.
Repressie ten opzichte van handelaars brengt tevens een stigma ten opzichte van jongeren met zich mee. Het gewenste product zou in zo'n geval een illegale en criminele connotatie krijgen. Eens jongeren een bepaald gedrag als een misdrijf gaan percipiëren, kan dat op zich al een voedingsbodem zijn voor latere criminele gedragingen.
Als ze overgaan tot een 'misdrijf', stijgt namelijk de kans dat ze nog een overtreding zullen begaan. Ze gaan zich gedragen naar het criminele label dat ze opgeplakt krijgen. Door lachgas uit het criminaliserende discours te houden, kunnen we als land voorkomen dat jongeren na gebruik en aankoop van lachgas zichzelf als crimineel gaan percipiëren en daden gaan stellen die compatibel zijn met hun 'criminele imago'. Op die manier kunnen we een opstap naar zwaardere criminele feiten vermijden.
