Democratisering is geen eenrichtingsverkeer

In theorie lijkt dat systeem democratisch: je filtert op kennis en niet op inkomen of maatschappelijke positie. In de praktijk blijkt het anders uit te draaien. De uitval bij beursstudenten steeg de afgelopen jaren veel sneller en hun studierendement ligt bovendien nog eens een pak lager.

De verhoogde uitval lijkt evident: wie geld heeft, heeft ook meer kansen. Een student met geld kan van richting veranderen, een jaar opnieuw proberen en zich verdiepen en specialiseren. Wie krap bij kas zit krijgt één kans. Kan je die niet verzilveren, is het meteen einde parcours.

Ook het lagere studierendement valt ergens te verklaren. Beursstudenten zijn vaak ook de studenten van wie de ouders niet hoogopgeleid zijn, die naast hun studies nog moeten werken, die zonder laptop moeten studeren en vaak geen rustige studieplek kunnen veroorloven. Hoe voordelig je studietoelage ook is, die nadelen zullen nooit verdwijnen met een beurs alleen.

Ons antwoord als maatschappij lijkt niet meer te volstaan. Democratisering is niet enkel een verhaal van investeren in individuele studenten, maar net zo goed van investeren in omkadering. In Vlaanderen krijgt elke universiteit een toelage per student, maar die is te laag om in de meeste gevallen een adequate begeleiding op vlak van onderwijs te bieden.

Een alternatief kan zijn om per instelling een extra toelage te bieden voor de proportie beursstudenten. Zo wordt het beurssysteem meteen tweerichtingsverkeer: een investering in de student en in de universiteit of hogeschool, zodat die daarmee de specifieke uitdaging voor de doelgroep ook kan aangaan.

Of Vlaanderen überhaupt enige interesse heeft in de democratisering van het hoger onderwijs is twijfelachtig. In reactie op het Veto-artikel over verhoogde dropout wijst Weyts' kabinet nu naar lopende onderzoeken op basis waarvan 'het beleid waar nodig zal worden bijgestuurd'. Geen enkele expert die we contacteerden wist te vertellen welk onderzoek dat was en wanneer dat zou worden afgerond.

Geld is er trouwens wel. Vlaanderen stuurt straks 60 miljoen euro uit haar relanceplan richting universiteiten en hoger onderwijs. Dat geld gaat naar nieuwe opleidingen, levenslang leren en verdere digitalisering. Fijn voor studenten met een laptop. Minder voor wie echt door de crisis is geraakt.

Daan Delespaul is hoofdredacteur. Het editoriaal wordt gedragen door de voltallige redactie.