DE TEGENSPRAAK STEMRECHT ZESTIENJARIGEN
'De Tegenspraak': mogen zestienjarigen stemmen in Europese verkiezingen?
In 'De Tegenspraak' vechten twee studenten het uit rond een centrale stelling. Ditmaal gaan studenten Geschiedenis en Wijsbegeerte Jasper Van De Wauwer en Benjamin Bnoize Lorent aan de slag met de vraag of jongeren al van hun zestiende zouden moeten kunnen stemmen.
'Zestienjarigen laten stemmen? Eerst een volgroeide hersenkwab graag'
Benjamin Lorent is tweede bachelorstudent Wijsbegeerte.
Jongeren mogen niet stemmen vanaf zestien jaar bij de Europese verkiezingen. De verantwoordelijkheden die jongeren vanaf zestien jaar krijgen – op nationaal niveau – zijn verwaarloosbaar. Die groep mag niet met de auto rijden, ze mag nog geen sterke drank drinken, bovendien beginnen ze nog maar net met roken en hun bankrekeningen te beheren.
Die regels zijn niet ingevoerd zonder reden. Het menselijk brein is namelijk nog niet voldoende ontwikkeld op deze leeftijd om goed overwogen beslissingen te kunnen maken. Doordat de prefrontale kwab onvoldoende ontwikkeld is – en die is doorgaans pas volledig ontwikkeld op 24 jaar – zijn deze jongeren significant gevoeliger voor groepsdruk en beloningen op de korte termijn.
Omwille van hun jonge leeftijd zijn ze niet altijd in staat de gevolgen van hun handelingen adequaat in te schatten. Dat alles draagt bij tot een vergroot risico op impulsief gedrag en een beperkt vermogen om zichzelf en de situatie van op een afstand te overzien – ook wel metacognitie genoemd.
Hen verplichten om te stemmen, zou kunnen leiden tot een toename van extreme standpunten
Als we die zaken in acht nemen, waarom zouden we deze leeftijdsgroep dan wel een stem in de Europese verkiezingen toevertrouwen? Ondertussen beheren ze nog niet eens het geld op hun eigen bankrekening, noch mogen ze beslissen om pakweg te roken?
Hedendaagse studies tonen aan dat de meest gepolariseerde groep in onze samenleving de jongeren zijn, onder meer het gevolg van sociale media. Hen verplichten om te stemmen zou kunnen leiden tot een toename van extreme standpunten, wat de bredere bevolking geen goed zou doen.
Hoewel de prefrontale kwab pas op vierentwintig jaar volgroeid is, is het belangrijk dat jongeren vanaf achtien wel mogen stemmen. Zij zijn op die leeftijd wettelijk volwassen, en de beslissingen die hogerop worden gemaakt, hebben bijgevolg rechtstreeks invloed op hun leven.
Het is van groot belang om naar de jongeren te luisteren, maar dat moet niet gebeuren op het niveau waar de werkelijke beslissingen worden genomen. Dat zou eerder moeten plaatsvinden in een leeromgeving waar een breed spectrum aan perspectieven wordt aangeboden en de nodige nuanceringen worden gelegd.
'16+ kan meer zijn dan een alcoholgrens'
Jasper Van De Wauwer is derde bachelorstudent Geschiedenis.
Toen duizenden zestienjarigen in 2019 spijbelden voor het klimaat, werd dat niet door iedere volwassene goed onthaald. Is stemmen voor het Europees niveau in juni 2024 dan een beter alternatief om hun toekomst mee vorm te geven? Voor veel achttienplussers leidt dat idee opnieuw tot veel uitroeptekens. Pubers zouden te weinig van politiek weten en impulsieve keuzes maken. Stevenen we dan af op onberedeneerde stemmen? Niet zozeer.
Onwetendheid kun je verhelpen. Daar ligt een verantwoordelijkheid voor leerkrachten en ouders. Zij kunnen ervoor zorgen dat zestienjarigen tijdig en voldoende geïnformeerd worden over hun politieke verantwoordelijkheid. Er is bijvoorbeeld veel geloof in het leren van een vreemde taal op vroege leeftijd: hoe vroeger kinderen met een taal bezig zijn, hoe makkelijker ze die onder de knie zullen krijgen. Waarom proberen we dat ook niet met politiek? Zestien jaar wordt zo een haalbare grens om jongeren een zeker politiek inzicht bij te brengen en dus te laten stemmen.
Een zestienjarige laten stemmen biedt mooie kansen, maar niet zonder de nodige moeite
Impulsief gedrag is dan weer een imago dat juist voortkomt uit het feit dat zestienjarigen tot voor kort niet aan het meer serieuze medium van de verkiezingen mochten meedoen. Ze kunnen zich meestal enkel uiten op vlak van andere alternatieve wegen, die dan vaak als impulsief of ongenuanceerd worden bestempeld.
Dat blijkt bijvoorbeeld uit het liken en delen van een video van pakweg Acid. Jongeren kunnen de maatschappij niet veranderen door een stem uit te brengen, dus wordt een Youtube-fenomeen – die de vraagtekens en uitroeptekens onder de jeugd aankaart – de weg om het beleid te bereiken. Wil je als volwassene minder controverse vanuit de sociale media? Dan is het juist een goed idee om Acid-abonnees toe te laten tot de stemhokjes.
Een zestienjarige laten stemmen biedt dus mooie kansen, maar niet zonder de nodige moeite. Een tegemoetkoming vanuit volwassen hoek is nodig om het stemmen op jonge leeftijd zinvol te maken. Een pintje wordt onder de neus geduwd vanaf er zestien kaarsen op de taart staan: een politieke stem zal de kater er niet erger op maken.
Heb jij ook een mening die de wereld moet horen? Stuur je lezersbrief in via opinie@veto.be!
