De helaasheid der stringen

Toen ik de eerste aflevering van Hertoginnedal bekeek, moest ik lachen en slikken tegelijk. Lachen om de scherpte en humor waarmee Ella Leyers en Gilles De Coster de gesprekken begeleidden. Slikken omdat ik zoveel herken in de verhalen van de politica's die er samenkomen. Het programma biedt een unieke inkijk in de ervaringen van vrouwen in de politiek, en hoewel ik zelf geen politica ben, raakten de verhalen me diep.

Het voelde alsof er een spiegel werd voorgehouden, een spiegel die niet alleen mijn ambitie reflecteert, maar ook de obstakels die daarmee gepaard gaan. Vrouwen – zeker jonge vrouwen – worden in de politieke wereld nog steeds met andere ogen bekeken. Als je te streng bent, ben je een 'bitch'. Als je te vriendelijk bent, ben je geen echte leider. Bovendien is het alsof ons uiterlijk de eerste filter is waardoor men ons beoordeelt, en alles wat we zeggen daarna pas komt.

Miss België

Meteen moest ik denken aan een eigen ervaring. Na een hele dag interviews voor radio, kranten en nieuwsprogramma's, was ik 's avonds voor de eerste keer te gast bij De Afspraak om mij te introduceren als nieuwe voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad. De ochtend na de uitzending verscheen een opiniestuk in Doorbraak. En wat stond daar? Niet mijn visie op jongerenparticipatie of mijn ideeën voor de toekomst.

'Bart Schols keek verlekkerd naar de negentienjarige, en of ik hem gelijk geef', schreef de columnist, die meer dan het dubbele van mijn leeftijd was. Even verderop werd toegevoegd dat 'dit meisje gemakkelijk Miss België zou kunnen winnen.' Geen woord over de plannen die ik met zoveel passie had gedeeld.

Ik had me voorbereid op brutale kritiek op mijn standpunten – dat hoort erbij, denk ik – maar niet op plat seksisme. Dat seksisme in de politiek beperkt zich niet enkel tot kabinetten en parlementen, ook vrouwelijke jongerenvertegenwoordigers en studentes in de bredere zin worden ermee geconfronteerd.

Inhoud en uiterlijk

'Allez, dat is toch een compliment?', zei een goede vriend toen ik het artikel door hem liet lezen. Ergens snap ik waar dat vandaan komt, maar het is precies dat soort onbegrip dat zo frustrerend kan zijn. Want wat hij bedoelde als een steunbetuiging, legde vooral bloot hoe weinig mannen soms nadenken over hun eigen rol in dit probleem.

Ze zien het probleem niet, omdat ze het nooit aan den lijve ervaren hebben. En het is moeilijk om iets te veranderen dat je zelf niet voelt. Herinnert u zich het experiment van De Ideale Wereld uit 2015? Mannen zeiden met een brede glimlach 'Als ik seksisme zie, grijp ik meteen in', terwijl actrice Lisa Baert voortdurend betutteld werd.

Ik probeer mijn weg te vinden in een sector waar je soms harder moet roepen om gehoord te worden. Het voelt als een constante balanceeract tussen inhoud en uiterlijk, tussen serieus genomen worden en gezien worden. De verhalen in Hertoginnedal bevestigen dat dat niet alleen mijn worsteling is. Zelfs vrouwen met jarenlange ervaring, die al lang hun plek in de politiek hebben verdiend, krijgen te maken met kritiek die vaak weinig te maken heeft met hun werk.

Dus ja, ik lach om Ben Weyts z'n falafel. Maar ik slik ook. Omdat de waarheid soms harder binnenkomt dan je verwacht. Maar dat is goed. We moeten blijven slikken, blijven lachen, en vooral blijven doorgaan – niet alleen voor onszelf, maar voor alle vrouwen die na ons komen. Toch weiger ik die last te dragen alsof het een onafwendbaar lot is. Elk verhaal, elke vorm van sensibilisering zoals Hertoginnedal, legt een bouwsteen in de weg naar verandering.

Anna Roos is voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad en rechtenstudent aan de KU Leuven. Hertoginnedal is te bekijken op VRT MAX.