Brexit en de boer

43% voelt zich machteloos en 39% is boos. En, het ergst van al, 19% van de Britten heeft er ruzie over gemaakt met partner of familie. De economische schade van de Brexit valt op dit moment nog mee, maar de schade aan het welzijn is duidelijk. Ook met terreur en klimaatverandering zijn er redenen genoeg voor angst, boosheid, slaapproblemen en ruzie.

Dat is zorgwekkend, want getormenteerde geesten doen sneller domme dingen, en een gebrek aan gemoedsrust is ook slecht voor de productiviteit. Nieuwsmedia spelen daar een belangrijke rol in. Een nieuwsmedium moet brengen wat relevant is - en vaak is dat nu eenmaal slecht nieuws. Maar finaal moet het ook een juist beeld scheppen van hoe slecht of hoe goed de maatschappij er aan toe is. Als je sommige Vlaamse kranten moet geloven, vergaat de wereld iedere week.

Hoe dan ook moeten we ook als individuen op zoek naar een evenwicht. De hoeveelheid informatie, ook slecht nieuws, die we te verwerken krijgen is enorm toegenomen, en kennelijk zijn we daar niet op aangepast. Niet dat er meer slechte dingen gebeuren dan vroeger, maar we worden meer en sneller met de neus op alle feiten gedrukt. Om onze onafhankelijkheid en gemoedsrust te bewaren, is afstand nemen dus cruciaal. Niet dat we niet meer moeten betogen voor het klimaat bijvoorbeeld, integendeel, maar een ‘klimaatdepressie’ zoals dat tegenwoordig heet, brengt je ook niet vooruit.

De eerste filosofieën die een focus op het afsluiten van de geest voor de maatschappelijke realiteit hebben ontwikkeld, het epicurisme en de stoa, zijn ontstaan tijdens en na het rijk van Alexander de Grote, toen de Griekse stadstaten plots zelf geen controle meer hadden over hun zaken. Dat controleverlies is eigen aan globalisering. Hoe groter het aantal deelnemers aan een politiek proces, zelfs in een democratie, hoe minder invloed elk individu heeft. Dat vraagt oplossingen om de politieke machine draaiende te houden, maar ook om daar als individu mee om te gaan.

De relativiteit van het een en ander inzien is daarin een belangrijke stap. Om het met de helaas vergeten Ballade van de boer van Johan Weremeus Buning te zeggen: oorlog en strijd mogen om zich heen razen, de boer hij ploegde voort. Tijd dus misschien om krant en smartphone af en toe aan de kant te leggen, en te genieten van de lente en het wielervoorjaar. En te kijken naar al het goede om ons heen, en zoals de boer rustig de hand aan de ploeg te slaan.