WETENSCHAPSKORTJES FEBRUARI - MAART
Wetenschappelijke fraude in proefschrift VUB
In de Universiteitsbibliotheek kan je een tentoonstelling over wiskunde bezoeken, de VUB trekt een doctoraatstitel in na bewijs van fraude, een wetenschapspark dat focust op voeding en gezondheid opent in Roeselare en de merkwaardige Herliconius-vlinder.
Tentoonstelling over wiskunde in Centrale Bibliotheek
Nog tot en met 26 maart kan je de tentoonstelling IMAGINARY bezoeken in de Universiteitsbibliotheek van de KU Leuven. Deze tentoonstelling over wiskunde is een initiatief van Platform Wiskunde Vlaanderen en verschillende Vlaamse universiteiten.
Aan de hand van posters, 3D-objecten, puzzels en interactieve touchscreens leer je over de impact van wiskunde op allerlei aspecten van het universum en ons bestaan. Er zijn ook enkele oude boeken van onder andere natuurkundige Isaac Newton en kosmograaf Gemma Frisius te zien. Die komen uit de collectie van de Universiteitsbibliotheek zelf.
Studenten en personeel van de KU Leuven kunnen de tentoonstelling elke dag van de week gratis bezoeken van 10 tot 17 uur. IMAGINARY is een reizende tentoonstelling: ze stond eerder al in onder andere Gent en Kortrijk. Vanaf 15 april kan je de tentoonstelling in Brussel vinden. Tegelijkertijd doet een vergelijkbare tentoonstelling ook Nederlandse universiteitssteden aan.
Wetenschapspark met focus op voeding en gezondheid opent in Roeselare
Op woensdag 1 maart openden de deuren van het eerste onderzoeksgebouw van het Food Innovation Park in Roeselare. Het doel van het wetenschapspark is om onderzoek naar voeding in de zorg te ondersteunen.
Een hypermoderne grootkeuken met industriële microgolfoven wordt bijvoorbeeld beschikbaar gesteld voor onderzoek naar het bereiden, bewaren en opwarmen van maaltijden. Daarnaast huist het onderzoeksgebouw ook labo's voor onderzoek naar voedselveiligheid en smaakverbetering, een experimentele fitnessruimte en smaakhokjes om maaltijden te testen op smaak en geur. Planten en bomen worden gekweekt in een onderzoekstuin op het dak van het gebouw.
Dit eerste gebouw is nog maar het begin van het Food Innovation Park, een samenwerking tussen de hogeschool VIVES, POM West-Vlaanderen en Flanders' FOOD. Voedingsbedrijven moeten zich in de toekomst vestigen in het wetenschapspark.
VUB trekt doctoraatstitel in van Egyptische professor gynaecologie
De Vrije Universiteit Brussel (VUB) besloot begin februari om de doctoraatstitel van Abu Hatem Hashim in te trekken. Die had hij gekregen in 2013 voor een proefschrift over PCOS (Polycystic Ovary Syndrome).
De Commissie Wetenschappelijke Integriteit van de VUB stelde in 2021 na een klacht al vast dat er ernstige inbreuken op wetenschappelijke integriteit te vinden waren in het proefschrift van Hashim. Hij trok daarop naar de Vlaamse Commissie Wetenschappelijke Integriteit (VCWI) voor een tweede advies, maar die bevestigde in een rapport gepubliceerd in december 2022 de bevindingen van de VUB.
Er werd bewijs gevonden dat Hashim de statistische testen voor zijn medische proeven vervalste. Het rapport van het VCWI noemde de resultaten zelfs 'statistische nonsens'. Waarschijnlijk zijn de gegevens waar het proefschrift op gebaseerd is, zelfs volledig of grotendeels verzonnen.
De VUB dient nu verzoeken in om papers gebaseerd op de verkeerde data van Hashims proefschrift in te trekken. De universiteit neemt ook maatregelen om statistische gegevens beter te controleren in de toekomst.
Hetzelfde kleurpatroon, maar toch een andere genetica?
Twee verschillende soorten Heliconius-vlinder uit Centraal- en Zuid-Amerika tonen hetzelfde kleurpatroon op hun vleugels, hoewel hun evolutionaire wegen al elf miljoen jaar lang gescheiden zijn. Het patroon moet vogels, de natuurlijke vijand van deze vlinders, afschrikken.
Dat dieren dezelfde karakteristieken ontwikkelen, ook al zijn het verschillende soorten, is een fenomeen dat al langer onder de naam convergente evolutie bekend staat. Professor evolutiebiologie van de KU Leuven Steven Van Belleghem onderzocht recent samen met internationale collega's de vlinders om te achterhalen of de achterliggende genetica ook overeenkomt.
Uit het onderzoek blijkt dat het genetisch mechanisme achter de kleurpatronen juist verschilt tussen de twee vlindersoorten. 'De genen van de vlinders die betrokken zijn bij hun vleugelpatroon worden op een andere manier gereguleerd en hebben andere mutaties. Alsof ze na elf miljoen jaar wel tot dezelfde carrosserie zijn gekomen maar onder de motorkap een heel andere motor het hele proces drijft', aldus Van Belleghem. Evolutie blijkt dus minder voorspelbaar dan eerder gedacht werd.
