Videogame zet dementerende ouderen aan tot beweging

De effecten van dementie kunnen zowel op farmaceutische als non-farmaceutisch vlak verlicht worden. Dat tweede kan bestaan uit onder andere beweging, wat laagdrempelig is, maar tegelijkertijd niet iedereen aanspreekt.

Een groep onderzoekers van de KU Leuven werkte samen met Dividat, een onderdeel van de Eidgenössische Technische Hochschule in Zürich dat zich focus op de revalidatie van ouderen, om te kijken welk effect Senso heeft op bejaarde mensen. Senso is een spel dat de onderzoekers ontwierpen en Dividat produceerde ter ondersteuning van dementerenden.

Woonzorgcentrem De Wingerd en het Universitair Psychiatrisch Centrum Z.org van de KU Leuven faciliteerden de locaties waar de studie plaatsvond.

Bewegend gamen

Het videospel is vergelijkbaar met Dance Dance Revolution, een bekend dansspel waarbij je punten scoort door op de maat van de muziek op de juiste pijltjes te stappen. Spelen als Dance Dance Revolution en Senso vallen onder de categorie exergame, games waarbij beweging noodzakelijk is.

Senso bestaat uit een scherm en een stapplaat. Deze stapplaat is in vier vlakken onderverdeeld, die corresponderen met vier stippen - of andere afbeeldingen - op het scherm. Wanneer een van de stippen oplicht, is het de bedoeling dat men op de juiste plaat stapt. Hier moeten de spelers dus bewegen om de juiste stip te activeren en zo verder te komen in het spel.

Iedere keer als de speler een juiste stip weet te raken, zal het spel versnellen. Dan is er logischerwijs ook meer aanspraak op de conditie van de speler. Dit stimuleert de plasticiteit (het vermogen van het brein om een bepaald hersengebied voor verschillende functies in te zetten, red.) van de hersenen. Gezien de leeftijd van de deelnemers zijn er steunen voorzien waaraan men zich kan vasthouden.

Op audiovisueel vlak is de game simpel om ervoor te zorgen dat er weinig afleidende of verwarrende prikkels zijn. Door het spelen van Senso trainen dementerenden hun cognitieve vaardigheden, namelijk hun aandacht, concentratie, geheugen en oriëntatie.

Uit bestaand onderzoek is reeds gebleken dat het moeilijk is om ouderen te motiveren om te bewegen. Ook Swinnen, die werkt op de afdeling ouderenpsychiatrie van het Universitair Psychiatrisch Centrum in Kortenberg, merkt dat ouderen vaak niet bijster enthousiast zijn. Zelfs als ze de uitnodiging krijgen, wordt dit vaak afgeslagen. Toch vindt ze het belangrijk dat we daar respect voor hebben en niet te hard aandringen.

Senso heeft positief effect

Met deze nieuwe manier van bewegen merkten de bezoekers dat de bejaarden gemotiveerder waren om al bewegend te spelen. Hetgeen weer bijdraagt de van motorische vaardigheden en het geheugen.

Daarbovenop blijkt het een positief effect te hebben op depressie. Senso oefent namelijk niet alleen op de eigen gemoedstoestand, maar ook op de sociale omgeving een positieve invloed uit.

Swinnen vergeleek de bevindingen van een groep die het spel acht weken gespeeld heeft met een schaal die de symptomen van depressie probeert te vatten. 'Op dit moment zijn er nog niet voldoende studies om conclusies te kunnen trekken', vertelt Swinnen. 'Maar we weten wel dat het belangrijk is om dit verder te exploreren.'

Swinnen was de eerste die onderzoek deed naar het effect van Senso op ouderen. Door haar werk had ze een doelgroep tot haar beschikking en dankzij de beurs van het Koning Boudewijnfonds, die binnengehaald werd door haar promotor professor Vancampfort, kon ze aan de slag.