KU Leuven zet nieuwe instrumenten in tegen fraudering

Door vaststaande richtlijnen voor anonimiteit is het niet duidelijk welke sancties worden opgelegd in schrijnende gevallen. Marc Hooghe, een politicoloog van de KU Leuven die meermaals valselijk zijn naam onder publicaties gezet heeft, is nog altijd werkzaam aan de universiteit, en de sancties zijn niet inzichtelijk wegens de geboden vertrouwelijkheid.

Toch zijn er ontwikkelingen ingezet door de Commissie Wetenschappelijke Integriteit (CWI) van de KU Leuven. Behalve de reactieve houding van het in behandeling nemen van meldingen, wordt er een meer proactieve koers gevaren. Volgens het hoofd van de CWI, Inge Lerouge, staat die houding los van de schrijnende casussen in het verleden. Welke ontwikkelingen zijn er en wat doet de CWI om fraude te bestrijden?

PRICe-survey

Een van de proactieve strategieën is de zogenaamde PRICe-survey. In mei is Steven de Peuter geworven om drie jaar hieraan te werken. Het doel is om een vragenlijst op te stellen over het klimaat van wetenschappelijke integriteit bij de verschillende departementen.

Het moet duidelijk worden hoe wetenschappelijke integriteit wordt gepercipieerd op de departementen. De vragenlijst moet uitwijzen welke departementen het minder goed doen. Daarnaast hoopt De Peuter ook good practices tegen te komen die als voorbeeld kunnen dienen.

Verwacht wordt dat de vragenlijst begin komend kalenderjaar af is. Enkele geselecteerde departementen worden eerst bevraagd en geanalyseerd, om in 2022 alle departementen te bevragen en te analyseren.

Op basis van de resultaten van de vragenlijst schrijft De Peuter een rapport over zijn bevindingen. De bedoeling is om op basis daarvan beleid te vormen.

De Peuter vindt het goed dat hij hiervoor de tijd krijgt en neemt. 'Het is een zeer gevoelig onderwerp, waar je van wil wegblijven is dat mensen denken dat het een vermomde heksenjacht is', klinkt het. Het gevaar is dat als medewerkers denken dat er een heksenjacht gaande is, zij zullen zwijgen.

Training Wetenschappelijke Integriteit

Sinds kort moeten alle professoren en nieuw Zelfstandig Academisch Personeel (ZAP) een training Wetenschappelijk Integriteit volgen. Die training heeft de vorm van een hoorcollege. Dat was overigens al verplicht voor nieuwe doctoraatsstudenten.

De groep Biomedische Wetenschappen organiseert behalve een hoorcollege al enkele jaren een terugkommoment. In het derde jaar van het doctoraat is er een opvolging die meer interactief is en waar wordt gewerkt met specifieke casussen.

Zoals reeds beschreven afgelopen mei in Veto wordt onderzocht hoe dit ook naar de andere departementen kan worden uitgebreid; deze week is er een overleg hierover.

Reine Meylaerts, vicerector Onderzoeksbeleid, zegt over het terugkommoment dat 'sommigen dan helaas al de eerste dingen zelf meegemaakt of gehoord hebben. Daarom denken wij dat dit terugkommoment een goed idee is.'

De groep Humane Wetenschappen vult dit terugkommoment op een andere manier in: zij organiseren seminaries.

Meldingen deels transparant

Een andere proactieve ontwikkeling van het CWI is dat zij de casussen deels online beschikbaar maken. Er wordt een geanonimiseerde samenvatting gepubliceerd van de melding en of deze gegrond was of niet. Meylaerts ziet dit in een bredere visie op integriteit: 'We willen een lerende organisatie zijn; dat onderzoekers en mensen die kijken naar de geanonimiseerde samenvattingen er iets van opsteken.' De ernst van gegronde meldingen wordt ook aangegeven. De sancties zijn echter niet zichtbaar.