Het 'practice what you preach'-onderzoeksmodel

APPEAL, een project aan de hogeschool UCLL (University Colleges Leuven-Limburg), ontwikkelt sinds 2019 een plantaardig leder product dat kan worden gebruikt voor kleding en accessoires.

Projectleider Evert Vanecht vertelt Veto over de voortgang die sindsdien is geboekt. Met behulp van schillen en rotte vruchten zijn de chemici in staat een mengsel te verwerken en te persen tot hoogwaardig imitatieleer.

Milieuvriendelijk leder

Dat is niet alleen een waardevol gebruik voor wat anders een afvalstroom is; het is ook beter voor het milieu. 'Traditioneel leerlooien gebruikt veel schadelijke chemicaliën', legt Vanecht uit. 'Bij APPEAL zijn wij in staat een vergelijkbaar materiaal te maken dat composteerbaar, goedkoper en lokaal geproduceerd is'.

Bij APPEAL staan ze al verder. Ze hebben manieren gevonden om het appelleer sterker maar nog steeds composteerbaar te maken door natuurlijke additieven te gebruiken. Volgens Vanecht zouden handtassen, zoals het afgebeeld prototype, al volgend jaar klaar kunnen zijn voor kleinschalige productie.

'Dat proces van vrij snelle innovatie is grotendeels te danken aan de bijdragen van derdejaarsstudenten die in onze labo's werken.' Bij alles, van de materiaalontwikkeling en optimalisatie tot aan de literaire studies, spelen zij een rol. 'Het contact tussen de studenten en het werkveld maakt het veel motiverender', gaat Vanecht verder.

Expertisecentra

Toegepast onderzoek zorgt dus voor een hogere betrokkenheid. Niet alleen tussen de onderzoekers, maar ook vanuit bijvoorbeeld de industrie en de media. Aan de universiteit hebben onderzoekers tot hun doctoraat bijna geen impact buiten hun werkgroep of departement. De hogeschool biedt echter al vroeg in de opleiding impactvolle projecten aan.

Het onderzoek van Vanecht maakt deel uit van het expertisecentrum Duurzame Technologie. De UCLL heeft acht van zulke centra, die zich allemaal richten op bredere en interdisciplinaire vraagstukken.

Zo gaat het onderzoek bij het centrum Didactiek bijvoorbeeld over de efficiënte manieren om les te geven, ongeacht het vak. Bij het centrum Veerkrachtige Relaties handelt het over dienstverleningen voor de vorming van sterke relaties en organisaties.

Jan Van Dierdonck, leidinggevende van het centrum Duurzame Technologie, vervolgt over ander onderzoek dat zij ondernemen: 'In een van de projecten onder de focuslijn "Milieu en gezondheid" zijn wij het probleem van antibioticaresistentie (bacteriën zijn dan ongevoelig geworden voor antibiotica, red.) nagegaan.'

Daar kwamen ze erachter dat een industriële partner een bestaand toestel had om die antibioticeresistentie te detecteren. Door samen te werken met hogeschoolstudenten werd de detectietijd van antibioticaresistentie aanzienlijk verbeterd.

Toepassing van kennis

In een ander project keken studenten naar wooncomplexen en onderzochten ze manieren om de verwarmingselementen beter met elkaar te laten communiceren.

Vaak zijn dat zogeheten praktijkgerichte, wetenschappelijke onderzoeken (PWO's) waar kennis direct wordt toegepast. 'Dat is natuurlijk het verschil tussen de hogeschool en de universiteit', sluit Van Dierdonck af.

Elisabeth Cans is de leidinggevende van het expertisecentrum Inclusie, Participatie en Diversiteit. Het centrum heeft vijf focuslijnen: interactie en dialoog, inclusiviteit in het onderwijs, sport als hefboom voor inclusie, digitale wijsheid en sinds dit jaar discriminatie en gelijkheid.

Als Cans nadenkt over het belang van diversiteit- en onderwijsonderzoek, zegt ze dat het belangrijk is om te leren terugkoppelen naar de praktijk. 'Het is een soort practice what you preach-onderzoeksmodel.'

Levensvatbaar onderzoek

De combinatie van praktische expertise met vooruitstrevend denken: dat is wat onderzoek aan de UCLL wil zijn. Het APPEAL-project is zo'n voorbeeld van hoe dergelijk onderzoek niet alleen een impact kan hebben op het respectieve gebied, maar ook in de samenleving. Fruitleer is nog indrukwekkender als het is ontwikkeld tot een collectie accessoires en afkomstig is van lokale boeren.

Volgens de directeur van het onderzoeks- en expertisecentrum, Pieter Willems, was dat precies wat de herstructurering in 2019 wilde doen. 'Ik wil liever geen onderzoeksproject meer hebben wat niet resulteert in een output voor de maatschappij.'

'Als onderzoekers samen met ons aan hun projectvoorstel werken,' vervolgt Willems, 'vragen we hen ook om na te denken over de langetermijnplanning en welk consortium van betrokken experts ze zouden willen samenstellen.' Zo zitten in het consortium van APPEAL bijvoorbeeld niet alleen chemici, maar ook modeontwerpers, boeren en productie-ingenieurs.

Financiering

De financiering wordt in een solidaire vorm verdeeld tussen de expertisecentra. Dat geeft de kleinere centra dezelfde mogelijkheden om hun onderzoek uit te voeren. 'Het onderzoeks- en expertisecentrum groeit met dank aan de financiering die van internationale, nationale of regionale subsidiekanalen komt' en dat maakt Willems trots.

Terwijl universiteitsstudenten vaak onderdompelen in boeken en wetenschappelijke artikels, zijn hogeschoolstudenten bezig met innovatie en het bouwen van oplossingen. Dat wil niet zeggen dat het een beter is dan het ander, maar in een wereld die wordt geconfronteerd met crisissen, zijn zowel theorie als praktische toepassingen van belang.

Cans zegt daarover dat de UCLL 'continu beter wordt in het vermogen om koppelingen te maken met de praktijk'. 'Dat maakt ons onderzoek levensvatbaarder in de samenleving', klinkt het.