Europees project recycleert stortplaatsen

Recycleren doen we allemaal, maar nadenken over waar ons afval heen gaat, dat is een andere zaak. Restafval komt terecht in grote stortplaatsen, waardoor Europa bezaaid is met afvalbergen, naar schatting tussen de 150.000 en 500.000. Velen daarvan zijn onzichtbaar omdat ze bedekt zijn met aarde, en sommige zijn zelfs bebouwd.

De impact van stortplaatsen

Het Europese NEW-MINE is een internationaal onderzoeksproject dat probeert oplossingen te vinden voor de, meestal ongereguleerde, stortplaatsen. Een groot deel van het onderzoek gaat naar nieuwe technologieën om de vuilnisbelten te hernieuwen - zowel om grondstoffen als plaats te winnen - en te reguleren. Die nieuwe technologieën noemt men enhanced landfill mining (ELFM). Een ander aspect van het onderzoek is de impact die de huidige stortplaatsen hebben op de omgeving en bevolking, en hoe die impact kan veranderd worden door ELFM-methoden toe te passen.

Naast het huizen van tonnen ongerecycleerd afval nemen stortplaatsen veel plaats in beslag. Veel van de stortplaatsen worden ook 'non sanitary' genoemd, wat betekent dat ze niet onder de Europese regulering vallen die sinds 1999 is opgesteld. Dat vertelt ook Giovanna Sauve, een van de vijftien jonge onderzoekers van het project en doctoraat-aspirant aan de KU Leuven: 'Non sanitary stortplaatsen veroorzaken vervuiling in de lucht, aarde en het grond- en oppervlaktewater. Die vervuilende emissies kunnen lang aanhouden, omdat de degradatie van het afval in haar delen gebeurt over verschillende periodes.' De impact op het milieu kan daarom soms voor eeuwen lang doorgaan.

Het probleem van die lange impact op het milieu, is ook een van de aspecten die ELFM wil aanpakken. Elke stortplaats heeft een andere impact op de omgeving en de menselijke gezondheid, afhankelijk van een resem aan factoren. Volgens Sauve is dit ook belangrijk in het licht van de huidige klimaatverandering: 'Het risico op grote regenval en bijkomende overstromingen wordt groter. Overstromingen brengen erosie mee op de stortplaatsen, wat kan leiden tot het vrijlaten van enkele afvalstromen. Dit kan enorm schadelijke gevolgen hebben op de omliggende gezondheid.'

Leren, niet beslissen

Het onderzoek van Sauve is vooral gespecialiseerd in het adresseren van de invloed op het milieu en omgeving van het al dan niet bestrijden van de stortplaatsen. Haar onderzoek probeert twee dingen te vergelijken: het "niets doen" scenario versus wat het zou kunnen zijn als ELFM wordt gebruikt. 'Dit doe ik door stortplaatsen te prioriteren aan de hand van onderzoek naar wat er zou gebeuren als we die zouden laten zijn zoals ze nu zijn. Dat vergelijken we dan met de impact en voordelen die kunnen behaald worden door ELFM te gebruiken.'

Een belangrijk aspect bij het onderzoek van Sauve is het feit dat er weinig oordeel wordt geveld over de verschillende scenario's die worden voorgesteld. Volgens haar zijn de resultaten voor de verschillende scenario's veelal leergericht: 'We proberen niet te zeggen welk scenario boven het andere moet worden gekozen. We proberen vooral de variaties in condities, afval en technologieën te vergelijken. Wat is de impact en economische aspecten, hoe variëren die van elkaar? Op deze manier is het onderzoek opgesteld, omdat het moeilijk is voor ons om een uitspraak te doen over welke scenario's beter zijn.'