Eerste vrouwelijke laureaat van de erepenning Wetenschap en Technologie

In een pas ingehuldigde zaal vernoemd naar Rosalind Franklin, een 'vergeten' vrouwelijke chemicus, vindt de overhandiging van de erepenning plaats. Hoewel het de eerste keer is dat de Groep W&T (Wetenschap en Technologie, red.) de ereprijs uitreikt, mag ze zichzelf positioneren in een lijst met niet onverdienstelijke personen zoals Yuval Noah Harari, Peter Piot en Rudi Vranckx. Zij kregen de erepenning respectievelijk van de KU Leuven en van de Groep Humane Wetenschappen.

De erepenning, vergelijkbaar met een eredoctoraat, ontstond in 2016 aan de KU Leuven. Françoise Chombar is de eerste vrouw die deze eer toekomt nu dat ook de Groep W&T besloot aan te sluiten. Ze mocht de prijs in ontvangst nemen wegens haar inzet voor het promoten van diversiteit, inclusie en haar rol als voorvechter voor vrouwen in STEM (science, technology, engineering and Mathematics, red.).

Ook haar werk als medeoprichter van Melexis, een chipontwerpfirma die in negentien verschillende landen opereert en mensen van 50 verschillende nationaliteiten tewerkstelt, deed het bestuur van de Groep W&T besluiten haar deze penning te overhandigen.

Eerlijk is eerlijk, een nek-aan-nekrace was het niet; ze was de enige kandidaat. Maar dat doet niets af aan haar verdiensten voor de sector en diversiteit in STEM.

Driedubbele eer

Het feit dat zij als eerste vrouw in de mannenwereld van STEM de erepenning ontvangt, ziet zij als 'een driedubbele eer': 'Het is niet evident om als vrouw groot te worden in deze wereld, zeker niet als vrouw zonder technische achtergrond.' De naam STEMinist dicht ze zichzelf dan ook met trots toe.

Recentelijk heeft ze de rol van CEO ingeruild voor een plek in de raad van bestuur van Melexis, waarvan ze een van drie oprichters is. Maar dat is niet het einde: 'Ik blijf me inzetten om vrouwen in STEM te betrekken, totdat ik 100 ben!'.

Dit is ze van plan te doen zowel door vrouwen te mentoren, als door lid te zijn van de executive board van het EU pact for skills, waar ze in de werkgroep Diversity, equity and inclusion actief is. Daarnaast zet ze zich ook in voor diversiteit in STEM als voorzitter van het STEM-platform (een platform ter uitwerking, opvolging en uitvoering van een STEM-actieplan, red.).

Hooggeëerd publiek

Aanwezig waren niet alleen de verwachte gasten zoals de vicerector van de Groep W&T Gerard Govers, rector Luc Sels en lid van MICAS (een associatie voor micro-elektronica en sensoren aan de KU Leuven, red.) Marian Verhelst. Maar ook Hilde Crevits, Vlaams minister van innovatie, en Ben Weyts, Vlaams minister van Onderwijs, waren aanwezig en sloegen een praatje.

De ministers zijn bekenden van Chombar. Zij heeft voor de inzet voor STEM geregeld aan de mouwen van de politici getrokken, vaak met succes. 'Françoise is een STEM-activist: En oh boy, dat heb ik geweten', grapt Weyts.

Weyts vindt dan ook dat de erepenning 'verwacht en zeer welkom is'. Waarmee hij alludeert op de woorden die de eerste vrouwelijke studente (Germaine Cox) bij haar aanmelding in 1920 te horen kreeg: 'U bent niet verwacht en niet welkom'.

W&T sluit later aan

Dat de Groep W&T nu pas aansluit bij het uitreiken van erepenningen betreurt Govers: 'Het stond niet genoeg op onze radar.' Vanaf nu gaat de groep wel ieder jaar een oproep doen tot voorstellen. 'Het is een mooie manier om verdienstelijke wetenschappers te erkennen en STEM actief in de kijker te zetten.'

Criteria om voorgesteld te worden zijn niet vastgelegd. Het gaat om Belgen of Nederlanders die verdienstelijk zijn geweest voor STEM. Dat kan over STEM-onderwijs gaan, over politiek rond STEM of het promoten van diversiteit in STEM. Chombar lijkt inderdaad alle vakjes af te vinken.

Positieve discriminatie

Dat Chombars gender een rol speelde in het besluit van het bestuur wijst Govers stellig af: 'Het is fijn dat we een vrouw, die een pionier, is in de bloemetjes konden zetten. We moeten tegen de tendens ingaan dat vrouwen vaak vergeten worden in de wetenschap. Maar haar vrouw-zijn heeft geen rol gespeeld.'