Wanneer de KU Leuven zelf punten krijgt

In november start een externe commissie gesprekken op voor de evaluatie van het onderwijsbeleid en de onderwijskwaliteit aan de KU Leuven. Afhankelijk van de uitkomst daarvan is de universiteit al dan niet geaccrediteerd om ook zonder bijkomende opleidingsevaluaties erkende diploma's af te leveren.

Om de zes jaar licht een reviewcommissie, samengesteld door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO), het onderwijsbeleid, de onderwijskwaliteit en de kwaliteitscultuur door. De reviewcommissie is een groep van onafhankelijke en internationale experten. Ze gaat na hoe de KU Leuven haar onderwijsbeleid uitrolt, en bewaakt dat op alle niveaus wordt toegewerkt naar de vooropgestelde doelen.

Vier examenvragen voor de KU Leuven

Moet de KU Leuven vrezen voor een slechte review? Loert een 'herexamen' om de hoek? Tine Baelmans, vicerector Onderwijsbeleid aan de KU Leuven, en Toon Robberecht, mandataris Instellingsreview bij de Studentenraad (vertegenwoordigingsorganisatie van alle studenten aan de KU Leuven, red.), lichten toe.

Wat meet de instellingsreview exact?
Tine Baelmans: 'Er zijn vier vragen die de commissie beantwoordt. De eerste is of wij ons in ons onderwijsbeleid schikken naar onze visie op onderwijsbeleid, naar wat wij voor ogen hebben, en of we de maatschappelijke uitdagingen meenemen in ons onderwijsbeleid.'

'De tweede is: zorgen we ervoor dat we die doelen, die we verwoorden in ons onderwijsbeleidsplan, ook realiseren en opvolgen? Zorgen we er ten derde voor dat de kwaliteit verzekerd is in elk van onze geaccrediteerde opleidingen? Dat noemen we de borging van de onderwijskwaliteit.'

'Wordt de kwaliteitscultuur tot slot gedragen door de mensen in de organisatie, ook door studenten en docenten bijvoorbeeld? Dat zijn de vier samenhangende vragen en daar willen we als globaal antwoord "Ja" op.'

Toon Robberecht: 'We kijken eens in eigen boezem naar het onderwijsbeleid en de onderwijskwaliteit van de KU Leuven. We focussen ons niet zozeer op het onderwijs an sich, want dat doet COBRA al (het interne kwaliteitzorgsysteem van de KU Leuven, red.). We gaan kijken naar hoe COBRA werkt. Hoe gaat een Permanente Onderwijscommissie (POC, een overlegorgaan dat instaat voor de organisatie en de kwaliteit van een opleiding, red.) kwaliteitsvol aan de slag om iedereen te betrekken? Hoe worden beleidsdomeinen vertaald van het centrale niveau naar de faculteiten en de opleidingen?'

Baelmans: 'Je hebt in kwaliteitszorg de benadering van Plan Do Check Act (PDCA, red.), wat je eigenlijk op elk proces kan toepassen: je hebt een voornemen, je wilt naar iets toewerken, je voert uit, je evalueert en neemt actie om het verder te verbeteren.'

Manama Specialistische Geneeskunde

Welke items zullen onder de loep genomen worden?
Baelmans: 'Eentje ervan is al bekend, namelijk de manama Specialistische Geneeskunde. De reden daarvoor is dat het programma van die opleiding sterk hervormd is omwille van studieduuruitbreiding. Die manama is daarom eigenlijk al vastgepind voor elke universiteit: elke universiteit zal de manama Specialistische Geneeskunde laten onderwerpen aan een diepteonderzoek.'

'Voor de rest is het een beetje afwachten: kiest men voor Rechten of voor Sociologie, voor de ingenieurs of voor weet ik welke kleine minor ergens met weinig studenten, want waarom ook niet? En welke thema's zullen onder handen genomen worden?'

'We zijn samen de universiteit'

Worden studenten voldoende betrokken in het proces van de instellingsreview?
Robberecht: 'Binnen heel het verhaal van de instellingsreview, zowel bij de organisatie van de dialooggesprekken (voorbereidende gesprekken die vorig academiejaar zijn gehouden om te peilen naar de visie van alle betrokken actoren op de organisatie van opleiding, red.) als het moment van de instellingsreview, daarbij worden studenten betrokken.'

'Het is geen formele aangelegenheid, waarbij de universiteit in een kramp schiet en zegt "Wij gaan het zo regelen en zo is het: er is geen ruimte voor tegenspraak." Wij zijn zeer trots en dankbaar dat de communicatielijnen altijd openstaan en dat we meegetrokken worden in het verhaal.'

Baelmans: 'Enerzijds is dat ook de lange traditie die we hebben in studentenparticipatie. Anderzijds is er die gelijkwaardigheid: we zijn samen de universiteit. Er is geen universiteit zonder professoren, er is geen universiteit zonder studenten. Het bestuur moet proberen om dat geheel samen te houden.'

Robberecht: 'Heel de universiteit heeft er belang bij dat de KU Leuven vooruit gaat, dat ze hieruit leert en dat ze ook betrokken is. Het gaat over onze diploma's, over de plaats waar mensen een carrière hebben uitgebouwd, een plaats voor projecten en onderzoek. Iedereen die een studentenkaart of een personeelskaart in zijn portefeuille heeft zitten, is betrokken.'

Een herexamen lijkt ver weg

Hebben jullie schrik voor het verdict?
Baelmans: 'We moeten een verschil maken tussen enerzijds schrik om die instellingsreview niet te halen, en anderzijds om zaken te zien waarin we ons kunnen verbeteren. Schrik? Neen, niet echt. We hebben die kritische reflectie gemaakt en natuurlijk zijn er zaken waarin we ons kunnen verbeteren.'

Robberecht: 'Het zou anders een slechte kritische reflectie zijn.'

Wat zijn de gevolgen mocht de KU Leuven buizen op de instellingsreview?
Baelmans: 'Dan zijn wij als instelling niet bekwaam en moet elke opleiding terug afzonderlijk geaccrediteerd worden (net zoals in het oude systeem waarin elke opleiding individueel beoordeeld werd op de vraag 'Voldoet ze aan de minimale vereisten van kwalitatief onderwijs?', red.).'

Baelmans: 'Het gaat niet zo zijn dat we direct geen diploma's meer mogen afleveren, maar er komt wel een hersteltraject tot we terug in staat zijn om een instellingsreview te doorstaan. Dat is echt het worstcasescenario. Ik ben ervan overtuigd dat het oké zit.'

Robberecht: 'Ik vergelijk het altijd met naar een examen gaan: je hebt goed geleerd, je weet dat je het kent, maar het is altijd een beetje spannend over hoe het zal aflopen. Het is wel dé instellingsreview: KU Leuven wordt geëvalueerd. Maar we gaan met overtuiging naar daar en zeggen "Je mag mij alles vragen wat je wilt: het zal in orde zijn."'

Baelmans: 'We gaan eigenlijk voor de grootste onderscheiding...'

Robberecht: '...met felicitaties.'