Vicerector Kulak Marc Depaepe: ‘We hebben in de campagne misschien een aantal owngoals gemaakt’

Marc Depaepe is 64, en moest dus sowieso stoppen als vicerector van de Kulak, zelfs als Rik Torfs herverkozen werd. We interviewen Depaepe drie dagen na de verkiezing van Luc Sels tot rector. Depaepe was als lid van het team van Torfs natuurlijk danig ontgoocheld. 'Ik was eigenlijk van plan om daar niets over te zeggen’, steekt Depaepe van wal. Maar toch. ‘Een paar dingen misschien. De democratie heeft het gehaald. Daar moeten we blij mee zijn.’

‘Ik had het natuurlijk liever anders gezien, daar moeten we niet flauw om doen’, vertelt hij verder. 'Maar we zijn eruit geraakt, mede dankzij de zeer constructieve houding van onze ploeg. Het tegendeel zou pas een ramp geweest zijn.’ Depaepe doelt op de turbulente Academische Raad van vorige dinsdag, waar de verschillende klachten over de verkiezingen besproken werden.

‘Sels heeft nu het voordeel van de twijfel’, vindt Depaepe wel. ‘Het gaat ook niet zozeer over onze prestatie -want daar zijn denk ik vriend en vijand het over eens dat die helemaal niet slecht was. Ik heb de rector-elect direct gefeliciteerd en hem het beste toegewenst. Er is geen rancune.’

Wij hebben nochtans gehoord dat u dinsdag op de Academische Raad niet echt tevreden was met de gang van zaken.
Marc Depaepe: ‘Klachten moeten behandeld worden waar ze moeten behandeld worden, en dat is niet de pers. Dat is alles.’

Kwam de overwinning van Sels als een verrassing?
‘Nee. Ik wist dat het spannend zou zijn. Er is ook van alles gebeurd tijdens de campagne. We hebben misschien een aantal owngoals gemaakt en er zijn een aantal kaarten niet getrokken die misschien beter waren getrokken.’

Wil u daar voorbeelden van geven, van zo'n owngoal?
‘Nee, omdat ik denk dat dat geen zin heeft. Het is niet aan mij om de analyse te maken, dat kunnen jullie ook.’

Maar wat is er allemaal verkeerd gelopen?
‘'Verkeerd' is een verkeerd woord, in deze. De vox populi doet een uitspraak, en in een democratie heeft de kiezer altijd gelijk. Ik denk dat men verkeerdelijk inschat dat een universiteit hetzelfde is als een politieke arena. Er zijn tegenstellingen, dat is evident. Maar niemand heeft het slecht voor met onze universiteit.’

Maar is ze verdeeld, zoals sommigen schrijven?
‘Dat schreven ze vier jaar geleden ook, en de vier jaar daarvoor ook al. Er is nu gewoon een soort dialectische beweging: We gaan nu terug naar de meer 'zakelijke' stijl.'

Leefde de rectorverkiezing aan de Kulak?
‘Ja. Men is hier erg KU Leuven-minded, en er is ook het besef dat het verkiezen van een rector gevolgen heeft voor de Kulak zelf.’

‘Men wist ook op voorhand dat ik hier zou verdwijnen. Toch is er vermeden dat er opvolgers naar voren geschoven werden om campusrector te worden. Noch Sels noch Torfs hebben in hun kaarten laten kijken wat betreft een opvolger.’

Luc Sels wil de vicerector van de Kulak aanstellen via een nominatieprocedure. Wat denkt u daarvan?
‘Luc heeft voorgesteld om de nominatie via de Kulakraad te doen, en tot nader order ben ik nog altijd voorzitter van de Kulakraad. Ik zal dat zelf niet op de agenda zetten. Krijg ik een vraag van de rector-elect om dat te doen, dan zal ik dat uiteraard uitvoeren. Maar dan zal de eerste vraag aan de Kulakraad zijn: gaan we dit doen? Ik ga daar niet over beslissen, maar de meerderheid van die raad moet er wel achter staan.'

U staat er wat sceptisch tegenover?
‘Goh, sceptisch … Als de Kulakraad dat zou willen doen, dan houd ik dat zeker niet tegen. Maar dan is mijn tweede vraag wel: hoe gaan we dat doen? Mij is dat nog niet duidelijk. Een mogelijkheid zou zijn om te streven naar een consensus, maar dat ligt moeilijk, omdat misschien bepaalde mensen in die Kulakraad zelf betrokken partij zijn. Of houden we een soort poll met een gewogen stemming? Ik weet het niet.’

‘Ik weet eigenlijk één ding: Wij zullen de komende vicerector met open armen ontvangen. En als men mij vraagt, zal ik hem of haar met raad en daad bijstaan.’

De twee kandidaten wilden ook vasthouden aan het principe van een vicerector voor de Kulak. Velen vragen zich af: waarom heeft de Kulak nog een aparte vicerector nodig, en geen academisch beheerder?
‘Dat zou toch duidelijk moeten zijn? De huidige rector-elect kan er natuurlijk niet onderuit dat er hier een vicerector zit, dat staat in het organiek reglement. Hij móét er een benoemen.’

Maar waarom is er één nodig?
‘Je hebt ten eerste die historische verworvenheid. De Kulak is heel apart. Veel mensen beschouwen dit nog steeds als 'de universiteit van Kortrijk', die relatieve autonomie heeft tegenover Leuven. Ten tweede is de Kulak echt van fundamenteel andere aard dan de andere campussen van de KU Leuven. Ik vreesde toen ik aantrad dat men een grote gelijkschakelingsoperatie wou doorvoeren. Daar heb ik me echt tegen verzet.’

Waar zit dat fundamenteel verschil dan?
‘Naar de buitenwereld toe is hier altijd een 'rector' geweest. Vroeger was de campusrector zelfs lid van de VLIR (Vlaamse Interuniversitaire raad, red)! Men heeft daar dan een vicerector van gemaakt. Het is belangrijk dat men naar buiten toe met gezag kan spreken. Die titel geeft gezag.’

‘Ten tweede, en dat is niet denigrerend bedoeld, hebben wij geen hogeschool-verleden. Ik heb kunnen vaststellen als academisch beheerder van Brugge en Oostende dat daar toch een andere mentaliteit heerst. Dat is niet slechter of beter, maar de academische cultuur is wel anders.’

Is het dan niet de bedoeling die cultuur te 'academiseren'?
‘Natuurlijk. Maar dat is geen argument om de historische verworvenheid op te geven. Dit is een unieke, comprehensieve campus. We moeten dat echt zo houden.’

Kulak als zandloper

Wat beschouwt u als uw grote realisaties?
‘Ik heb geprobeerd om duidelijk te maken dat de Kulak niet alleen een proeftuintje is met opstapmogelijkheden naar de Leuvense campus. De Kulak is veel meer dan dat. Neem het fundamenteel onderzoek: op dat vlak zijn we er sterk op vooruitgegaan. We zijn ook niet alleen een opstapcampus, maar ook uit een uitstapcampus. Er lopen hier zeventig tot honderd doctoraatsstudenten rond!’

‘Ik had hier een soort zandloper-model in gedachten: er is een rekrutering aan de basis en specialisering aan de top. Mijn filosofie is dat je moet uitgaan van het feit dat alle hogescholen en universiteiten nog steeds zeer regionaal rekruteren. Men heeft in Vlaanderen echter een beleid gemaakt waarmee onderwijsbevoegdheden, om de lieve institutionele vrede te bewaren, arrondissementeel bepaald zijn. Daar is de Kulak het slachtoffer van.’

Ze kan binnen de bestaande wetgeving niet groeien?
‘De Kulak moet proberen om binnen dat keurslijf zijn ding te doen. Waarom bijvoorbeeld niet aan antennes werken, die matchen met de noden en niches van de regio? Je kunt die niches heel concreet organiseren in uitstroomrichtingen.’

Zoals in masters of manama's?
‘Daar kun je over discussiëren. West-Vlaanderen is bijvoorbeeld een zeer ondernemende provincie en dus heeft men hier ingenieurs nodig. Dus moet je op zeer specifieke niches gaan focussen.’

Hoe kan de Kulak daar concreet meerwaarde bieden?
‘Wat Kulak betreft is er het segment van educatieve technologie, maar ook de onderzoeksspeerpunten als nieuwe materialen of voeding voor de ingenieurs. Er zijn mogelijkheden genoeg.’

‘Wij hebben op dit moment echter geen bevoegdheid voor masters na masters. Om dat te hebben, moet je dus al de Vlaamse regelgeving veranderen. Dat zijn allemaal ideeën waar ik nu niets meer mee kan doen, maar ik ben altijd bereid om daar advies over te geven.’

Ziet u naast de realisaties ook een aantal gemiste kansen?
‘Ik heb niet de indruk dat we kansen hebben gemist. Als we voorzetten hebben gekregen, dan hebben we die doelpunten afgemaakt. Ik heb het natuurlijk niet voor niks gekregen. Dat is bevochten tegenover mijn collega’s in het GeBu (Gemeenschappelijk Bureau, de facto het hoogste beslissingsorgaan van de KU Leuven, red.).’

‘Ik heb ook altijd veel steun gekregen van de rector, dat moeten we niet ontkennen. Hij is West-Vlaanderen erg genegen. Torfs is tijdens zijn beleidsperiode hier twee of zelfs drie keer meer geweest dan zijn voorgangers samen.'

Heeft Rik Torfs meer gedaan voor Kulak dan voorgaande rectoren?
‘We waren natuurlijk een ploeg, dus de invloed van de rector is wat moeilijk om te bepalen. Beleid aan een universiteit is een continu gegeven. Veel projecten die worden opgestart, zijn langademiger dan die kortademige periode van vier jaar.’

‘Ik denk dat ik een bruggenbouwer ben geweest. Dat ik het interne geruzie, als dat er al zou geweest zijn, heb stilgelegd. Ik heb met een goed team gewerkt. Ik heb geprobeerd om, zoals het ook in het programma van Rik Torfs stond, ‘met hart en ziel’ samen met mensen de universiteit een menselijk gelaat te geven. Dat heeft ons geen windeieren gelegd. Ik denk dat het personeel zeer tevreden is. Hetzelfde geldt voor de studenten, al hebben ze mij misschien iets te veel als een opa beschouwd.' (lacht)

‘Ik heb ook heel veel tijd gespendeerd in de representatie van de Kulak naar buiten toe. Ik heb het voordeel dat ik een kind van de streek ben en dus de gevoeligheden ken. Ook in Brugge, waar het niet evident is dat een Kortrijkzaan aan het hoofd staat, heb ik mij nooit arrogant opgesteld. Alle verkeerde stereotypen die men over mij had, zoals dat ik een droge onderzoeker zou zijn die niets kent van beleid, heb ik kunnen doorprikken.’

‘Ik heb ook de Kulak in Leuven goed gerepresenteerd, ik heb bijvoorbeeld heel weinig vergaderingen moeten missen. Want als je als Kulak niet gezien wordt in Leuven, dan ben je gezien. We liggen in de periferie, en uit het oog is uit het hart.’

U hebt heel sterk ingezet op het merk ‘Kulak’, en misschien te weinig op ‘KU Leuven’. Is dat Kulak-gevoel niet te overheersend? Puur qua naam, had de Kulak niet gewoon KU Leuven campus Kortrijk moeten heten, zoals de andere campussen?
‘Stel dat je de naam Kulak afschaft, dan verlies je een kwaliteitsmerk dat in de streek is ingeburgerd. Het is ooit vroeger geprobeerd om de naam aan te passen. Het idee was om de ‘A’ uit de Kulak te schrappen en dus 'K.U.L.C.K’ te schrijven. Men is daar moeten van terugkeren, want iedereen bleef Kulak zeggen. Ik heb ook gestreden om het logo te behouden, omdat juist daarmee die specifieke identiteit van deze campus tegenover de andere onderstreept wordt.

Tot slot: wat gaat u doen na uw emeritaat?
‘Ik moet pas volgend jaar op emeritaat. Ik vermoed dat die overgang moeilijker zal zijn dan nu. Ik wist toch dat ik ging stoppen met het vicerectorschap. We moeten zien hoe het nog verder verloopt, maar ik denk aan een sabbatical. Ik zal ook nog één vak blijven geven.’

‘Ik heb geen bestuursfunctie meer volgend jaar, dus ik zal ook niet in de weg lopen van mijn opvolger. Ik vind wel iets anders om mij mee bezig te houden.' (lacht)