Verslag van de opening van het academiejaar

De opening van het academiejaar is steeds een strak geregisseerde show. De stoet der togati zette stipt om 9 uur koers van de universiteitshallen naar de Sint-Pieterskerk voor een eucharistieviering.
Na die viering snelde iedereen naar de Pieter De Somer-aula voor de academische zitting, het hoogtepunt van de opening. Daar speechten de rector en vertegenwoordigers van de studenten, het administratief-technisch en academisch personeel (ATP en AP).

Marie Vanwingh, voorzitter van de Studentenraad KU Leuven (Stura), nam de studentenspeech voor haar rekening. Vanwingh koos ervoor om niet in te gaan op inhoudelijke dossiers, maar om de aanwezigen duidelijk te maken dat ook dit jaar studenten ‘klaar zijn om opnieuw een heel academiejaar lang mee te besturen op alle vergaderingen’.

Vanwingh waarschuwde om van de rectorsverkiezingen ‘geen formaliteit te maken, maar een gelegenheid voor evaluatie en reflectie met de nodige suggesties voor verbetering’. Benieuwd of de rector daar schrik van kreeg.

Vanwingh bracht de speech goed en duidelijk, maar de speech zelf miste een inhoudelijke focus en coherentie. In het jaar van de rectorsverkiezingen is het zonde dat de studentenvertegenwoordigers in de studentenspeech al niet enkele universitaire thema’s op de agenda plaatsen. Hopelijk krijgen we meer kritische geluiden te horen in volle verkiezingsstrijd.

Want kritisch waren het ATP en het AP wel. Isabelle Benoit van het ATP ijverde om, in de lijn van de voorbije jaren, als ‘gelijkwaardige partners’ te worden behandeld binnen het universitair gebeuren. Daarbij spaarde de ATP-vertegenwoordiger de kritiek niet. ‘Te vaak hoor ik nog dat ATP-vertegenwoordigers vergaderingen moeten verlaten bij ATP-gerelateerde beleidspunten, worden ATP-vertegenwoordigers niet verkozen maar aangeduid of worden ze uitgesloten van sommige activiteiten.’

AP-vertegenwoordiger Jens Hermans hekelde de gebrekkige omkadering die teveel doctorandi blijven ervaren. ‘Aan doctorandi wordt meestal niets gevraagd’, opende Hermans zijn kritiek op de momenteel gebrekkige evaluatie van doctoraatsstudenten. Kritiek op de toenemende werkdruk kon ook niet ontbreken. ‘Laten we dus besluiten met de volgende wijsheid’, besloot Hermans. ‘De beste zijn is mooi en verdient alle applaus. De beste blijven en alle nodige inspanning leveren om de genoemde problemen aan te pakken, getuigt van moed en is nog veel mooier.’

Plaats voor imperfectie

Het moment suprême van de academische zitting is uiteraard de speech van de rector zelf. Torfs speelde een thuismatch: niet alleen letterlijk, ook figuurlijk. De thema’s van onvolmaaktheid, academische vrijheid, recht op vrije meningsuiting, de humanistische universiteit, de kans op herstel en geestelijke ruimte zijn onderwerpen die de laatste jaren stuk voor stuk met Torfs’ retoriek zijn vergroeid. De rector was dan ook op zijn best, al was de speech - hoe goed gebracht ook - een zoveelste variatie op de typische Torfs-thema’s. De comfort zone blijkt ook voor de rector een aantrekkelijke plaats.

Torfs ging ook even in op het probleem van ‘grensoverschrijdend gedrag’ dat enkele maanden geleden even ‘groot nieuws was aan universiteiten’. Het is hier dat de rector even buiten de lijntjes kleurde. Preventie en correcte procedures zijn nodig, meende de rector, maar ‘men moet daders ook de kans te geven zelf hun fouten op te biechten, zonder dat daarop automatisch hun professionele of maatschappelijke uitsluiting volgt. Er is een verschil tussen zero tolerance en een behandeling zonder erbarmen.’ Een opvallend en - toegegeven - moedig standpunt.

Op de dag dat Torfs in de openingsspeech oreerde over mensenrechten, stuurden een 30-tal KU Leuven onderzoekers een open brief uit naar de rector. De onderzoekers hekelen de directe samenwerking die de KU Leuven heeft met Israëlische veiligheidsdiensten, via het het Europese samenwerkingsverband 'LAW-TRAIN'. 'Institutionele samenwerking verleent immers de intellectuele, financiële en politieke steun die het Israël mogelijk maakt straffeloos het internationaal recht en de mensenrechten te blijven schenden', schrijven de onderzoekers. Vervelend voor Torfs, die meteen geconfronteerd werd met de discrepantie tussen realiteit en retoriek.