Verregaande verengelsing bij Wetenschappen: nauwelijks studenten in Nederlandstalige masters

Van de ongeveer duizend masterstudenten aan de faculteit Wetenschappen van de KU Leuven, volgt maar een handvol een Nederlandstalige opleiding. Het contrast met de Engelstalige evenknieën is groot. Telt de Engelstalige master Chemistry 104 studenten, dan zijn dat er in het Nederlandstalige equivalent maar veertien. Geography telt 74 studenten, terwijl er maar drie studenten zijn ingeschreven voor de master geografie. Voor de Nederlandstalige master fysica schreef zelfs geen enkele student zich in dit jaar en dat is evenmin het geval voor sterrenkunde. 

Bovendien kennen veel Nederlandstalige mastersopleidingen aan de faculteit een felle terugval ten opzichte van vorig jaar. Terwijl het studentenaantal in de masteropleidingen aan de gehele faculteit slechts lichtjes daalt met vier procent, hebben veel van de Nederlandstalige opleidingen te kampen met veel sterkere dalingen. Tot zelfs 97,7 procent in het geval van de master biochemie en biotechnologie. Ook toegepaste informatica, chemie en wiskunde gingen er fors op achteruit met dalingen van respectievelijk 65, 53 en 42 procent. 

'Studenten zijn zelf vragende partij om meer in het Engels te doen', zegt decaan Philippe Muchez. 'Dat is toch al de voertaal in de meeste van onze vakgebieden en het vraagt dan eerder extra inspanningen om alle terminologie naar het Nederlands te vertalen dan andersom. We zien nu dat studenten echt wegvluchten van de Nederlandstalige opleidingen.'

Verspilling

Binnen de faculteit wordt er gekeken om de Nederlandstalige opleidingen dan ook zo efficiënt mogelijk aan te bieden. Om als Nederlandstalige opleiding te tellen moet de onderwijstaal voor minstens vijftig procent van de studiepunten het Nederlands zijn. Dat biedt voldoende flexibiliteit om creatief te zijn, klinkt het. 

Bij de meeste masteropleidingen aan Wetenschappen wordt het gros van de hoorcolleges en practica daarom gevolgd door de studenten van de Nederlandstalige en Engelse masteropleidingen samen, terwijl de stage en de masterthesis in het Nederlands worden gegeven. 'We zijn daar heel rechtlijnig in', zegt Muchez. 'Want er zijn zelfs studenten in de Nederlandstalige master die hun thesis alsnog in het Engels willen schrijven. Dat laten we niet toe.'

Toch brengt het blijven aanbieden van de Nederlandstalige opleidingen een kost met zich mee voor de faculteit, zegt Muchez: 'Voornamelijk voor de administratie is dat een last die ze meezeult. Zij moet de verschillende opleidingen blijven opvolgen, de websites bijhouden en bovendien ook blijven controleren of we niet in strijd zijn met de taalwetgeving.' 

Elke anderstalige opleiding in Vlaanderen moet immers een Nederlandstalig equivalent hebben. Wie daarop een uitzondering wil, moet die aanvragen bij de Vlaamse regering. Die gaf in het nieuwe regeerakkoord evenwel aan geen uitzonderingen meer toe te laten. 'We vinden het belangrijk dat Vlaamse studenten hun initiële opleidingen ook altijd in het Nederlands kunnen afronden', zei Lorenzo Terrière, woordvoerder van de minister van Onderwijs Zuhal Demir (N-VA) daarover. 

Juridisch twijfelachtig

Recent vroeg de KU Leuven een vrijstelling voor onder meer de Master in Statistics and Data Science, de Master in Nanoscience, Nanotechnology and Nanoengineering, de Master in Astronomy and Physics en nog vijf andere Engelstalige masteropleidingen, maar al haar aanvragen werden afgewezen. 'Dat is verspilling', zegt Muchez. 'Maar zolang het moet blijven we de Nederlandstalige wel aanbieden.'

De discussie over 'verengelsing' speelt al even in het hoger onderwijs. Al sinds minister Ben Weyts wordt de taalwetgeving veel strikter toegepast dan onder vorige regeringen en die tendens lijkt zo nog versterkt te worden onder Demir. Van de twintig aanvragen op een uitzondering die in totaal werden ingediend door hoger onderwijsinstellingen, werden er maar vier goedgekeurd, alle vier voor professionele bacheloropleidingen.

Opvallend is daarbij wel dat de Commissie Hoger Onderwijs, die normaal gezien een advies moet uitbrengen over de kwestie, nog niet was samengesteld bij de beslissingen. Het advies werd daardoor automatisch negatief, wat de Vlaamse regering nog meer speelruimte gaf om de aanvragen af te keuren. 

Die zou echter hoe dan ook tegen het advies van de commissie kunnen ingaan. Toch twijfelde onderwijsjurist Kurt Willems in Veto aan de juridische standvastigheid van de beslissingen: 'Het wordt zo een zuiver politieke beslissing, hoewel dat niet de bedoeling van de wetgever was. Je kan dan beargumenteren dat het zorgvuldigheids­beginsel niet gevolgd is omdat er geen volledig dossier op tafel lag.'