Vanaf volgende week 'twee halve dagen les'

Vanaf morgen is er meer mogelijk in het Vlaamse hoger onderwijs, want de capaciteit stijgt naar 20% van de normale bezetting. Voorheen was dat 10% en voor sommige richtingen eerder 15% – ruwweg de bezetting in de examenperiode van de KU Leuven.

De schakel naar 20% heeft vooral gevolgen voor de bredere groep studenten aan de KU Leuven. Vorig semester ging de aandacht nog in de eerste plaats naar eerstejaarsstudenten en internationale studenten, 'maar we merkten dat hier en daar ook andere groepen studenten uit de boot vielen', legt Tine Baelmans, vicerector Onderwijsbeleid, uit.

Via e-mail

Voor veel studenten verandert er nog niets. Had je de voorbije weken geen e-mailtje gekregen van je docent dat je vak fysiek gaat, dan moet je je maandag niet aan wijzigingen verwachten. Het volgende wisselmoment binnen vier weken (na de paasvakantie) ben je misschien wel aan de beurt.

Niet elke student zal twee halve dagen les krijgen, want de aanpak is hypergedifferentieerd. Baelmans spreekt over maatwerk: 'Faculteiten en opleidingen hebben zelf bepaald waar hun noden en mogelijkheden liggen.' In sommige faculteiten krijgt projectonderwijs nu meer kansen, bij faculteiten als Rechtsgeleerdheid zijn het de gewone hoorcolleges die via rotatiesystemen meer fysiek doorgaan.

Maar ook extracurriculair is er nu meer mogelijk, zoals voor de 'studiegroepen' in de faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen of de wandelgroepjes bij Sociale Wetenschappen, die vanaf volgende week ook voor andere groepen dan eerstejaars worden georganiseerd.

Examens wel, les niet

Toen Luc Sels en de Vlaamse rectoren begin december aankondigden dat het tweede semester in code rood zou starten, klonk het nog dat 'de aanpak zoals we die kennen in december' zou worden doorgetrokken. Dat betekende dat maar twee soorten lessen op de campus zouden zijn: de practica en bepaalde lessen die niet zonder 'rëeel leerverlies' online kunnen doorgaan.

De aankondiging werd bekritiseerd omwille van de timing twee weken voor de blok, maar ook om een andere reden: als examens wel fysiek kunnen, waarom les dan niet?

Baelmans verwijst naar het belang van examens afleggen voor iedereen, 'zodat we dit kost wat kost op een goed gecontroleerde wijze in alle veiligheid op de campus wilden organiseren.' Bovendien is de sociale context in een examenperiode heel anders, zegt Baelmans, en gaat het om een kortere tijdsspanne.

Toevallige 15%

In de maanden die volgden op de code rood-aankondiging vond een ommekeer plaats: kort voor de start van het tweede semester vroeg het rectoraat aan faculteiten om meer lessen fysiek aan te bieden, onder andere door meer rekening te houden met de effectieve opkomst van studenten op de campus, veeleer dan de maximale opkomst.

Sels omschreef in De Standaard dat nooit meer dan 'pakweg 15 procent van de studenten' gelijktijdig aanwezig zou zijn. Opvallend: 'Dat is vergelijkbaar met de bezettingsgraad die we in januari op een doorsnee examendag kenden.'

Sommige faculteiten waren zelf verrast door die verandering van tactiek. 'Met de tijd die vorderde is ons inzicht vergroot', legt Baelmans uit. 'Het kleurcodesysteem was vooral opgesteld vanuit een virologisch perspectief. Dat perspectief behouden we, maar nu kijken we veel meer naar specifieke situaties.'

De KU Leuven merkte dat het kleurcodesysteem te weinig mogelijk maakt, vertelt Baelmans. 'Dus keken we in eerste instantie waar binnen die 10% de gaten nog vielen – de andere kant van het perspectief dus.'

Grote Schakelmomenten

In december had de KU Leuven ook afgesproken om slechts op twee momenten te schakelen naar een andere kleurencode: 8 maart en de paasvakantie. Rust en perspectief was nodig na het chaotische eerste semester, klonk het.

Op de eerste dag van het nieuwe semester verklaarde Luc Sels die aanpak als onhaalbaar in de pers. De nieuwe virusvarianten lieten geen 'bruuske sprong naar 40 of 50 procent'meer toe – laat staan een schakel naar code oranje. Sels wilde doorheen het semester graag 'voorzichtig en doordacht' evolueren naar een situatie met elke student twee halve dagen op de campus.

Minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) besliste een week later om de bezettingsgraad vanaf 15 maart op te trekken van 10% naar 20%. Dat persbericht was niet naar de zin van alle universiteiten en hogescholen. 'Ik heb onlangs nog beslist over een plan voor versoepelingen in het hoger onderwijs waarvan zij geen voorstander waren', vertelde Weyts daarover in Knack.

Volgende stap

Dat Weyts 15 maart koos voor de schakel in plaats van 8 maart, bracht het Leuvense 'vierwekensysteem' wat in de war – voor zover Sels' pleidooi voor graduele versoepelingen dat nog niet had gedaan. Baelmans zegt dat het volgende moment, origineel gepland voor de week na de paasvakantie, blijft bestaan.

'We gaan in overleg met de minister daarvoor', stelt ze. De versoepeling van 15 maart was nog vooral gericht op lesactiviteiten en bezettingen. 'De minister kijkt naar het hele plaatje', vertelt Baelmans. 19 april is al twee weken voor de vooropgestelde opening van de horeca.