Stemprocedure verdeelt studentenvertegenwoordigers

Op dit moment hebben studenten 10 procent van de stemmen bij de rectorsverkiezing. Tijdens de vorige verkiezingen werd er gestemd door studentenvertegenwoordigers, die eerder verkozen waren. Dat heet in vakjargon het getrapte systeem. Voor de procedure bij de volgende verkiezing in 2017, gaan de studentenvertegenwoordigers kiezen tussen dat getrapte systeem, het algemeen stemrecht of een combinatie van beiden.

Dat de studentenstemmen bij de rectorsverkiezing van groot belang zijn, heeft de vorige rectorsverkiezing duidelijk gemaakt. “Het was heel nipt tussen Karen Maex en Rik Torfs (twee rectorskandidaten die respectievelijk 49 en 51 procent haalden in de laatste ronde, red.)” bevestigt Lins Heivers, kringcoördinator Politika.

Dat het belangrijk genoeg is om zo veel mogelijk studenten te bereiken, geeft ook Lins Heivers, kringcoördinator Politika, toe. “De rectorsverkiezingen zijn vrij cruciaal. We gaan wel stemmen over het al dan niet aanhouden van een getrapt systeem, maar die stemming gebeurt door de algemene vergadering, die zelf via een getrapt systeem werkt. Daarom is het eigenlijk wenselijk om andere studenten hierover te bevragen.”

ALGEMEEN

Elke student mag stemmen, zo eenvoudig kan het zijn. “Wie de rector is, is iets waar alle studenten over moeten kunnen meebeslissen zodat we een breed gedragen leider krijgen. Algemeen stemrecht voor de rectorsverkiezing heeft daardoor een grote symbolische waarde en we mogen niet onderschatten hoe geïnteresseerd studenten zijn” vindt Marie Vanwingh, preses Nieuwe Filosofische Kring.

”Bovendien vermijd je zo de situatie waar kandidaten of faculteiten druk uitoefenen op kiesmannen” maakt Vanwingh haar betoog af.

Lucas Vanlaer, preses VTK, ziet weinig heil in het algemeen stemrecht. “Het leidt tot populistisch stemgedrag,” vindt de preses.

“Het is goed mogelijk om ook in algemeen stemrecht te zorgen voor de nodige voorkennis en diepgang bij studenten. Vandaar dat het idee van een verplicht congres waar de programma’s van kandidaten besproken worden, ons erg aanspreekt,” weerlegt Vanwingh de kritiek.

GETRAPT

”In het getrapte systeem kunnen studentenvertegenwoordigers met een grondigere voorkennis een betere inschatting maken van de situatie” verdedigt Lucas Vanlaer, preses Vlaams Technische Kring, het standpunt dat zijn kring op hun open onderwijsbureau heeft ingenomen.

”Studenten die er niet intensief mee bezig zijn, stemmen sneller op een kandidaat omwille van bepaalde uitspraken of achtergrond, terwijl studentenvertegenwoordigers meer bezig zijn met de inhoud van het programma” vult de VTK-preses aan.

Niet iedereen is overtuigd van die redenering. “Een getrapt systeem zorgt voor een minder sterke terugkoppeling naar de achterban” vindt Lins Heivers, kringcoördinator Politika.

Vanlaer begrijpt de bezwaren niet echt. “Het is vreemd dat er voor de rectorsverkiezing opgeroepen wordt voor een algemeen stemrecht, terwijl we voor andere vertegenwoordigingsaspecten met het getrapte systeem werken.” Verder sleutelen aan het getrapte systeem, is dan ook een logische optie volgens Vanlaer. “Als het getrapte systeem goed werkt, wordt iedereen betrokken. We moeten juist inzetten om dat getrapte systeem te optimaliseren, zodat een aantal frustraties over de werking weggenomen kunnen worden.”

ALTERNATIVE VOTE

Een mogelijkheid om uit de impasse te geraken ligt misschien wel bij een voorstel van Politika, de alternative vote.

”De alternative vote is een stemprocedure die deels al wordt toegepast in Australië en Ierland,” begint Heivers. “Het basisidee is een zo groot mogelijk democratisch draagvlak te creëren bij studenten. Het stemmen zelf gebeurt door een rangschikking van de kandidaten. Telkens valt de kandidaat met de minste ‘eersteplaatsstemmen’ af. De stemmen van die kandidaat worden dan verdeeld onder de resterende kandidaten volgens de rangschikking die de student eerder heeft doorgegeven. Dat herhaalt zich, tot alleen de meest gedragen kandidaat overblijft."

”Dat principe willen wij dus toepassen op een facultair congres dat mede georganiseerd wordt door de studentenraad. Alleen studenten die naar het congres komen, kunnen stemmen. Hierdoor kunnen we er van uitgaan dat studenten goed geïnformeerd zijn alvorens ze een stem uitbrengen. Hierdoor komen we tegemoet aan een grote bekommernis van tegenstanders van het algemeen stemrecht,” besluit Heivers.

“De tweede ronde kan in principe volgens hetzelfde proces verlopen, maar dan is er geen ruimte voor onderhandeling. Een mogelijkheid om dat op te vangen is om in de tweede ronde de studentenvertegenwoordigers te laten meestemmen voor een bepaald percentage. Zo worden elementen uit algemeen stemrecht en het getrapte systeem bijeen gebracht” vervolledigt Heivers zijn voorstel. Al benadrukt de kringcoördinator wel dat er zeker nog ruimte is voor aanpassingen aan het voorstel.