Positie van godsdienstvakken opnieuw ter discussie

De Onderwijsraad van de KU Leuven werkt al een tijdje aan een dossier rond interdisciplinariteit en algemene vorming in de bachelors, wat wil zeggen dat er meer ruimte moet komen voor universiteitsbrede vakken. Zo zou je bijvoorbeeld als ingenieur in spe kunnen kiezen voor een vak uit de humane wetenschappen, of als geneeskundestudent voor een opleidingsonderdeel uit de letterenfaculteit.

De inspiratie hiervoor komt onder andere van de UAntwerpen, waar studenten kunnen kiezen uit twee korven van universiteitsbrede vakken. De KU Leuven heeft op dit moment een rigider systeem: elke student krijgt een vak Wijsbegeerte en een vak Religie, zingeving, levensbeschouwing (RZL). In het Antwerpse systeem zouden studenten om die verplichte vakken heen kunnen fietsen door ze te vervangen door andere keuzevakken.

Zelfreflectie

Het thema kwam recent ook ter sprake op de Studentenraad. Voor sommige studenten is RZL een overbodig opleidingsonderdeel dat bovendien door de tijdsgeest reeds lang is voorbijgestreefd. Er zijn echter ook verschillende stemmen in de universiteit die hen tegenspreken.

'Die vakken hebben allang niet enkel meer betrekking op de christelijke levensbeschouwing', vertelt Pierre Van Hecke, vicedecaan onderwijs van de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen.

'RZL stimuleert studenten om te reflecteren over hun eigen discipline en hun eigen professionele toekomst, maar vooral ook over zichzelf', aldus Van Hecke. 'Wat betekent mijn studie en hoe positioneer ik mijzelf in de wereld? In een steeds pluralere samenleving zijn die vragen van cruciaal belang.'

'Algemene vorming is ontzettend belangrijk', bevestigt André Oosterlinck, ererector van de universiteit en voorzitter van de Associatie KU Leuven. 'Daarvoor moet je soms buiten de strikte grenzen van je eigen opleiding durven treden. RZL is daar het perfecte voorbeeld van. Zolang de K in KU Leuven blijft bestaan, moet Religie, zingeving en levensbeschouwing een plichtvak blijven.'

Zingeving zonder zin

Toch bestaan er ook redenen voor RZL om een stapje opzij te zetten. Met RZL als keuzevak zou er meer ruimte komen voor andere verbredende vakken. Studenten zouden dan met meer inzet aan die vakken werken omdat ze er ook daadwerkelijk voor gekozen hebben, zo luidt het vaak.

Verschillende studenten – vooral in de exacte wetenschappen – zijn bovendien misnoegd over de invulling van het vak en de doceerwijze van de professoren, die allemaal aan de theologiefaculteit verbonden zijn.

'Ik geloof zeker dat niet iedereen het vak met evenveel enthousiasme volgt, maar de studentenevaluaties hebben nooit structurele problemen aangetoond', beweert Van Hecke. 'Het vak RZL bestaat trouwens niet. Het krijgt binnen elke faculteit of opleiding een andere invulling en wordt constant hervormd en aangepast aan actuele vragen.'

Bovendien zijn het de Permanente Onderwijscommissies (POC's), waarin ook studentenvertegenwoordigers een zitje hebben, die verantwoordelijk zijn voor de concrete invulling van het vak binnen hun eigen opleiding. Zo krijgen ook de studenten een stem in de hervormingen.

RZL staat stevig in zijn schoenen

Toch lijkt de universiteit wat betreft RZL voorlopig voet bij stuk te houden. De theologen zijn immers niet bereid hun monopolie zomaar af te staan: zodra een POC het vak uit het curriculum zou halen, zullen zij aankloppen bij de rector.

'Over zo'n onderwerp kan niet halsoverkop beslist worden', verduidelijkt Bart Raymaekers, vicerector van de groep Humane Wetenschappen en voorzitter van de Beleidsgroep Identiteit en Diversiteit. 'De Onderwijsraad, de Academische Raad en tal van andere actoren spelen in dit debat een rol.' Een baanbrekende hervorming zit er dus voorlopig niet aan te komen.