Opschorting Slavistiek is definitief, water tussen studenten en decaan zeer diep

De opschorting van de opleiding Slavistiek en Oost-Europakunde veroorzaakte een ware golf van protest en verontwaardiging binnen de universiteit en ver daarbuiten. Vooral de manier waarop de faculteit de beslissing nam en er daarna over communiceerde, kon op stevig wat onbegrip rekenen.

Gezien het volgens decaan Jo Tollebeek om gevoelige materie ging, werden er namelijk geen studentenvertegenwoordigers betrokken bij de beslissing. Yentl Biebaut, preses van de kring van studenten taal- en regiostudies Eoos, overdreef dan ook niet toen ze in december aan Veto verklaarde dat ‘de beslissing compleet boven ons hoofden genomen is’.

Het is vooral dát aspect dat enkele studenten aan de faculteit ertoe aanzette een petitie te starten. ‘De petitie richt zich niet zozeer tegen de opschorting van Slavistiek,’ duidt student Slavistiek Aagje Van Eyken, ‘maar vooral tegen de manier waarop de opschorting gebeurd is.’

De petitie is opgericht om minstens een kans tot overleg te creëren. ‘We vragen niet per se Slavistiek exact te herinstalleren zoals het hiervoor was’, vertelt Van Eyken, ‘maar we willen op z’n minst onderzoeken of er toch geen alternatief is.’ De petitie werd bij het ter perse gaan al 2.129 keer ondertekend en wordt ondersteund door Eoos. De petitie werd overigens ook ondertekend door de Poolse ambassadeur in België, Artur Orzechowski.

Ook CORaaL, de studentenvertegenwoordigers van de faculteit Letteren, ondersteunen de petitie. ‘We hebben besloten dat wij als studentenvertegenwoordigers van Letteren niet anders kunnen dan deze petitie te ondersteunen,' licht voorzitter Ruben Hendrikx toe, 'maar dan wel op voorwaarde dat deze correct de focus legt op de manier waarop de beslissing tot stand gekomen is en niet zozeer de nadruk blijft leggen op de eigenlijke inhoud van het herstelplan.’

Diplomatisch kritische Torfs

Naast decaan Jo Tollebeek kwam ook rector Rik Torfs onder vuur te liggen. Op het ‘Ask Me Anything’-event van de Leuvense studentenkoepel LOKO kwam de beslissing rond Slavistiek aan bod. ‘Hoe kan de beslissing rond Slavistiek genomen zijn zonder inspraak?’ kreeg de rector voorgeschoteld.

Professor Torfs wees in zijn antwoord (overigens integraal te bekijken op YouTube) op de autonomie van de faculteit en de noodzaak om Letteren er zo snel mogelijk weer financieel bovenop te helpen.

Op het vlak van participatie was de rector evenwel kritisch: ‘Wij gaan ervan uit dat plannen die door faculteiten worden voorgelegd uiteraard zijn afgetoetst op een interne manier.’ Even later zei de rector dat hij ervan uit gaat ‘dat de discussie is gevoerd met iedereen die er kan aan participeren. Nu weten we dat dat [hier] blijkbaar niet altijd 100% optimaal verlopen is.’

De verwoording is - uiteraard - erg diplomatisch, maar de kritiek is niet mis te verstaan.

CORaaL-voorzitter Hendrikx is formeel: ‘Neen, dit herstelplan is allesbehalve voldoende afgetoetst. De grote lijnen van het herstelplan, en dus de opschorting van Slavistiek, werden pas een drietal uren voor de bijzondere subfaculteitsraad aan ons meegedeeld. We zijn bij geen enkele fase betrokken geweest in het beslissingsproces.’

‘Een universiteit is geen dictatuur’, vervolgt Hendrikx. ‘Het is de bedoeling dat zulke ingrijpende beslissingen op een democratische manier genomen worden. Zowel wij als het personeel kregen steeds te horen dat het spreekwoordelijke kalf al verdronken was en dat onze facultaire gemeenschap de genomen beslissingen moest respecteren.’

Torfs haalde op 'Ask Me Anything' het Gemeenschappelijk Bureau (GeBu), de facto het belangrijkste beslissingsorgaan van de KU Leuven, aan als goed voorbeeld. ‘Ik kan bijvoorbeeld zeggen dat wij op het niveau van GeBu enkel beslissingen nemen na consultatie van de studenten. Ik bedoel: de dossiers komen pas voor nadat de studenten grondig zijn geconsulteerd, omdat dat volgens ons medebestuur is’, zei Torfs nog. ‘Dus dat verwachten wij ook van de faculteiten.’

Later kwam Torfs nog eens terug op dat medebestuur: ‘Onze universiteit heeft gekozen voor medebestuur, niet voor vertegenwoordiging. Dat wil zeggen dat je een groot vertrouwen moet hebben in de studenten. Die cultuur moeten we laten doordringen in sommige faculteiten waar die traditie misschien nog iets aarzelender wordt toegepast.’

Vertrouwt de faculteit Letteren haar studenten niet? ’We merken in dit hele dossier een groot tekort aan vertrouwen', vindt CORaaL-voorzitter Hendrikx. ‘In de eerste plaats ten opzichte van de studenten, maar ook naar het personeel van de faculteit toe. Dat vreet uiteraard aan ons. Het is niet leuk om hard te werken en nauwelijks erkenning te krijgen.’

‘We zijn echter niet bitter geworden door de recente gebeurtenissen’, zegt Hendrikx. ‘Integendeel zelfs, de lijdensweg van de laatste maanden heeft ons nog sterker overtuigd van het nut van de studentenvertegenwoordiging. Wij geloven in de kracht van medebestuur. Daarom blijven we ons als studentenvertegenwoordigers constructief opstellen ten opzichte van de faculteit.’

Hendrikx concludeert met een oproep: ‘We hopen dat de faculteit op haar beurt de moed heeft om zich te bezinnen over de gemaakte fouten en klaar is om veranderingen door te voeren in haar bestuurlijke cultuur. Wij zijn alvast steeds bereid om mee te schrijven aan een nieuw verhaal.’

Flipflop Torfs

Uiteindelijk kwam de kritiek van Torfs niet geheel onverwacht: in verschillende gesprekken met docenten en studenten had Rik Torfs laten verstaan niet opgetogen te zijn met de gang van zaken. Zowel Hendrikx als Biebaut geven dit aan.

‘Wij vinden het jammer dat een rector met een onderwijsvisie die recht ingaat tegen zo’n beleid een decaan niet op de vingers kan tikken, waardoor de hele zaak dus zonder gevolgen lijkt te blijven’, zegt Eoos-preses Biebaut.

Als we naar een reactie vragen bij Jo Tollebeek, antwoordt de decaan met een gezamenlijk statement met niemand minder dan rector Rik Torfs zelf. ‘Wij staan beiden voluit achter het herstelplan Letteren. Wij komen niet terug op dit plan, dat zware offers vraagt, maar dat noodzakelijk was en is voor de levensvatbaarheid van de faculteit.’

‘Structureel overleg met de studenten is essentieel’, zeggen Torfs en Tollebeek. ‘Daarbij geldt het subsidiariteitsbeginsel: enkel de faculteit zelf kent de concrete situatie voldoende om de gepaste werkwijze bij het overleg te bepalen. Dit blijft altijd een delicate afweging die voor elke decaan en voor elk bestuur een moeilijke opgave is. Letteren heeft daarin een sterke traditie.’