Opening academiejaar 2019-2020

Hoewel de toga’s al even niet meer gedragen worden door lesgevende professoren, halen ze die elke eerste dag van het academiejaar wel uit de kast voor de openingsstoet. Een opvoering waar bewonderaars en televisie jaarlijks graag op afkomen. Al ontbreken dissidente stemmen niet: betogers voor vrede, het klimaat en het behoud van het Nederlands markeren de weg van de togati.

In de Sint-Pieterskerk doet Jacques Haers met een progressieve en verrassend politiek gekleurde preek de K van de alma mater eer aan. Net zoals vorige jaren is de mis voorzien van Engelse noten, en bevat zelfs wat Arabisch, Portugees en Chinees. Aan de hand van Bijbelteksten legt Haers de nadruk op de rol van de universiteit in de samenleving.

Veelstemmige universiteit

Tijdens de academische zitting in een gevulde PDS krijgen rector en vertegenwoordigers aan de universiteit het woord. ‘De student bepaalt vanaf vandaag terug het straatbeeld in deze mooie stad’, vlijt Sels de duizenden studenten die met hun rolkoffertjes Leuven zijn binnen gemarcheerd.

Zijn speech is evenveel gericht tegen de Vlaamse onderhandelaars als tegen de universitaire wereld die hij voor zich heeft. Dat geldt ook voor Veerle Baekelandt, die als vertegenwoordiger van het academisch personeel opent met een sterk betoog tegen de overwegend competitieve tijdelijke financiering. Matthias Meirlaen pleit voor meer autonomie en ontwikkeling van talenten voor het administratief en technisch personeel.

Lotte Delemarre ten slotte, verwoordt als voorzitter van de Studentenraad,Stura’s steun voor een niet-bindende ijkingsproef, maar benadrukt dat die enkel geldt wanneer de ijkingsproef geen drempel vormt om aan de universiteit te studeren. Met een derde van eerstejaarsstudenten die aangeven zich psychisch niet goed te voelen, verklaart ze de oorlog aan ‘besparingen op de mentale gezondheid’.

Sels pact over de toekomst van universitair onderwijs

In zijn openingsrede stelt Luc Sels de sterkte van de universiteit voor als ‘excellentie door inclusie’, en contrasteert hij de hoge plaats in de rankings met die van Amerikaanse universiteiten, die wel eenzelfde kwaliteit afleveren maar deze slechts delen met een zeer beperkt aantal studenten. Het elitaire imago van de KU Leuven is wat Sels betreft onterecht: ‘Wij zullen blijven zweren bij die open toegankelijkheid. We zullen daarvoor vechten.’

Die inclusie moet ook voor leeftijdsklasse opgaan: Sels pleit voor levenslang leren, met een universiteit die een veel breder publiek van plus dertigjarigen aantrekt.

Verengelsing fake news

En ‘last but not least’ - zoals hij zelf de Engelse uitdrukkingen niet schuwt - gaat Sels de strijd aan met de kritiek van ‘verengelsing’ en de vergelijking met een Nederlands model, waarbij de positie van het Nederlands als universitaire taal in de verdringing komt.

In wat misschien het meest controversiële deel is van zijn speech, werpt hij vragen op die - soms op het sloganeske af - als antwoord moeten hebben dat niet een terugplooien op de eigen taal, maar juist een nadruk op meertaligheid identiteit het sterkst bevoordeelt. ‘Laat ons daarom een pact sluiten dat we het woord verengelsing niet meer gebruiken.’

Fijne noten

De receptie achteraf in de Hallen, waar de klim op de trappen opgeluisterd wordt door het Leuvens Universitair Koor, stemt alle harten feestelijk. Opvallend: weinig studenten te spotten voor een gratis receptie.

Maar ster van dit jaar is misschien de Oekraïnse virtuoos Hrustevich, die een heel orkest uit één Russische accordeon tovert voor de muzikale intermezzo’s. Al moet gezegd dat Sels zichzelf ook heeft overtroffen: met de jaren gaat zijn retorisch talent de hoogte in. Interacties met de zaal, afwijkingen van zijn papier, kleine grapjes: een glimlach ontsnapt de rector zelf niet, maar de zaal heeft hij op zijn hand.