Nieuwe richting UHasselt bedreigt KU Leuven

Welk effect de nieuwe richting op de studentenaantallen in Leuven zal hebben staat niet vast: UHasselt maakt zich sterk dat het groepen weet aan te spreken die normaal niet op de universiteitsbanken raken.

'Voor een deel boren we een nieuwe groep aan', zegt UHasselt-rector Luc De Schepper. 'Maar daarnaast, daar zal ik niet flauw over doen, zullen er ook groepen zijn die niet meer in Leuven gaan studeren.'

Vervelling

Bij Steven Eggermont, decaan van de faculteit Sociale Wetenschappen, breekt het angstzweet niet meteen uit. Hij vestigt zijn hoop op een proces van vervelling dat de faculteit nu doormaakt, onder andere als reactie op de tegenvallende inschrijvingscijfers.

'Dat is een bijna automatisch antwoord op de concurrentie uit het oosten', zegt Eggermont. 'We zijn ermee bezig ons verhaal en onze aantrekkingskracht te versterken. Er zullen door de nieuwe richting studenten in Limburg blijven, maar zal dat in absolute aantallen onze instroom beïnvloeden als we met dit project bezig zijn?'

Op dit moment haalt de faculteit 10 tot 15% van haar studenten uit Limburg. 'We denken niet dat dit zo'n destabiliserende impact zal hebben, maar we spelen er maximaal op in', zegt Eggermont.

Meer aantrek voor masters

Een groter aantal bachelorstudenten in Vlaanderen kan positief zijn voor de instroom van de masteropleidingen in Leuven. Die worden al een tijdje steeds belangrijker voor de faculteit.

'Dat is een meer collaboratieve insteek', zegt Eggermont. 'Dit was misschien niet de allerbeste beslissing die de overheid heeft kunnen nemen, maar ons doel is goede sociale wetenschappers opleiden, eender waar.'

De nieuwe bachelor zit in een pakket van vier richtingen die de UHasselt krijgt van het Vlaams regeerakkoord, samen met de masters Materiomics, Health Care en Verpleeg- en Vroedkunde.

Vijf miljoen

UHasselt krijgt vijf miljoen euro eenmalige financiering om de vier richtingen op te starten. Dat is geen vetpot, denkt ook decaan Eggermont: 'Dit is het soort startfinanciering waar ik mij van zou afvragen of je de richting wel nog wil. Zeker als je niet zoals wij al zestig proffen hebt rondlopen en vanuit het niets moet beginnen.'

Rector De Schepper geeft toe dat de opstartfinanciering wellicht niet zal volstaan. 'We zijn in gesprek met de Vlaamse regering en met Limburgse actoren om te zien of het aangevuld kan worden.'

In het verleden heeft Stichting Limburg Sterk Merk ook al bijgestoken bij projecten van de UHasselt. De Schepper meent dat een nieuwe faculteit uit de grond stampen niet makkelijk is, maar men wordt geholpen door de ervaring uit 2008 toen er een nieuwe opleiding Rechten kwam.

De opstart van de nieuwe rechtenopleiding gebeurde destijds samen met de KU Leuven en de Universiteit Maastricht. Zit een nieuwe samenwerking in het verschiet? 'Dat is niet uitgesloten', zegt De Schepper. 'We spreken met verschillende universiteiten.'

Samenwerking

Waarom de UHasselt juist deze richtingen kreeg is niet duidelijk. Het kabinet spreekt over richtingen die nauw gelinkt zijn met de arbeidsmarkt in Limburg, maar de andere richtingen die de universiteit vroeg in haar Groeiplan (in totaal twaalf) zijn dat in principe ook.

Financieel is de UHasselt niet direct met haar gat in de boter gevallen. Een richting als Sociale Wetenschappen kan op veel minder financiering per student rekenen dan een richting als burgerlijk ingenieur, die de universiteit ook had gevraagd.

'Onze prioriteit was natuurlijk om alle twaalf te krijgen', erkent De Schepper. 'Maar als we er vier hadden moeten kiezen, zouden we eerder voor minstens één grotere opleiding zijn gegaan met betere financiering.'

Rationalisering

De richtingen die zijn toegekend moeten eerst nog de gebruikelijke goedkeuringsprocedure doorlopen. Tegelijk is de regering bezig met de rationalisering van het hoger onderwijs: het regeerakkoord vraagt de universiteiten en hogescholen om richtlijnen op te stellen voor nieuwe richtingen.

Wat daar ook uit de bus komt, de Limburgse richtingen kunnen er komen. Het kabinet rechtvaardigt dit door de lage participatiegraad in het hoger onderwijs in Limburg: 'We denken dat we een goed evenwicht gevonden hebben tussen een rationele organisatie en een versterkt aanbod in Limburg dat de participatiegraad er kan opkrikken.'

Steven Eggermont vindt de versnippering hoe dan ook geen goede zaak. 'De onderparticipatie is een belangrijk probleem,' zegt hij, 'maar juist sociale wetenschappers moeten weten dat het niet de kilometers zijn die jongeren uit de universiteit houden. Het is de sociale afstand, die wordt opgebouwd vanaf het middelbaar.'

Brain drain

Een andere belangrijke reden voor de nieuwe richtingen is de brain drain in Limburg. 'Jongeren verlaten de provincie en dat komt doordat opleidingen hier niet worden aangeboden', zegt De Schepper.

In West-Vlaanderen is er een gelijkaardig probleem: jongeren blijven vaak plakken op de plaats waar ze hebben gestudeerd. Toch besliste Kulak recent om de nieuwe masteropleidingen die het van het Vlaams regeerakkoord had gekregen niet in te richten.

Vicerector Kulak Piet Desmet wou meer inzetten op postgraduaten en manama's om studenten helemaal op het einde van hun studieloopbaan in West-Vlaanderen te krijgen. De Schepper betwist die redenering: 'Postgraduaten worden eerder gevolgd als bijscholing, niet als sluitstuk van een opleiding. Ze bereiken enkel mensen die al in de provincie zijn.'