KU Leuven maakt een profiel per opleiding

De rechtenstudenten in hun hemdjes, hipsters-kunstwetenschappers met pofbroeken of bio-ingenieurs vol boerenverstand. Tot zover de clichés. Maar hoe zit het met de werkelijke aard van opleidingen? Om aan deze vraag tegemoet te komen bereidt de KU Leuven vanaf dit academiejaar de zogenaamde opleidingsblauwdrukken voor.

Didier Pollefeyt, vicerector Onderwijsbeleid, legt uit waarom dit noodzakelijk is. ‘Tot op vandaag had je de zogenaamde ORK’s (onderwijskundige referentiekaders, red.). In deze ORK’s staat het profiel van een opleiding beschreven. Die zijn eigenlijk allemaal verouderd’, stelt Pollefeyt. ‘Ondertussen is er een nieuwe onderwijsvisie. Er zijn een heleboel ontwikkelingen gebeurd in het onderwijslandschap. Daarom is er nu ook een soort van nieuw eenvoudig format gecreëerd.’

Enter de opleidingsblauwdruk. In dit document zal het profiel en de visie van een opleiding bondig worden samengevat op een aantal pagina’s. ‘Het is een oefening om op een gebalde manier het profiel van een opleiding te presenteren’, vertelt Pollefeyt.

‘Het is de bedoeling om met een blauwdruk kort en krachtig duidelijk te maken wat specifiek is aan een opleiding binnen de universiteit en zelfs daarbuiten’, stelt Dirk Van Daele, vicedecaan onderwijs van de faculteit Rechtsgeleerdheid. Dit academiejaar zal ongeveer 1/3 van alle opleidingen van elke faculteit een blauwdruk krijgen. Daarnaast worden in de blauwdrukken voor het eerst duidelijke vormingsdoelen omtrent persoonsvorming opgenomen.‘ De onderwijsvisie van de KU Leuven gaat over persoonsvorming', vertelt Pollefeyt. 'Een brede vorming dus, van de student als persoon.'

De uitvoering van deze blauwdrukken zal op rekening komen van de POC’s, de permanente onderwijscommisies. Een goede zaak volgens Van Daele: ‘De POC’s moeten weer een forum worden waar dit soort vitale zaken worden besproken.’

Marketing loert

Dat het opstellen van zulke blauwdrukken niet zo simpel zal zijn, bewijzen de verschillende ingenieursopleidingen. Jos Van Orshoven, vicerector onderwijs van de faculteit Bio-ingenieurswetenschappen, getuigt: ‘De meeste van onze masteropleidingen zijn vrij sterk verwant. We leveren allemaal de titel ‘bio-ingenieur’ af. In de blauwdruk moet die titel dan ook een plaats krijgen. Wat we aan die titel verbinden moeten we onderling afspreken.’

Volgens Van Orshoven is het een uitdaging om de diversiteit binnen de opleiding bio-ingenieur te vatten in een blauwdruk. ‘We spreken een divers publiek aan. Studenten die geïnteresseerd zijn in biochemie en levensmiddelen zijn niet noodzakelijk geïnteresseerd in bijvoorbeeld ecologie of duurzaamheid. We moeten dan ook in onze blauwdruk een goede balans vinden.' Volgens van Orshoven moeten de belangrijke nuances tussen de ingenieursopleidingen op scherp gesteld worden. ‘Hoe verhouden bijvoorbeeld de masteropleidingen in de industriële ingenieurswetenschappen zich tegenover burgerlijk ingenieur. Wat is het verschil met een bio-ingenieur?’

Bestaat de kans dan niet dat een opleidingsblauwdruk een soort marketingmiddel wordt? ‘Dat risico zit erin’, zegt Van Orshoven. ‘Een blauwdruk is voor een stuk een wensbeeld, hoe we de opleiding zien in de volgende jaren. Het zal optimistisch zijn. Maar de blauwdruk gaat gepaard met een reality check: het opleidingsplan. Gecombineerd kunnen ze dienen als een uithangbord enerzijds, en een intern identificatiedocument anderzijds.’

Ook Liesbet Heyvaert, vicedecaan onderwijs aan de letteren, merkt een zekere spanning op tussen het doel van kwaliteitszorg en de nood om de opleiding naar buiten toe te profileren. ‘Een blauwdruk is niet noodzakelijk bedoeld om aantrekkelijk te klinken. Het kan ook voor andere doeleinden zoals werving en oriëntering kan worden ingezet. Je wilt aan kwaliteitszorg doen en je wilt daar een duidelijk referentiekader en duidelijke doelstellingen voor vastleggen.’

Greet Langie, vicerector onderwijs van de faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen, ziet in de blauwdrukken geen middel om studenten aan te trekken. ‘Voor ons is een opleidingblauwdruk eerder een middel voor de kwaliteitszorg van onze opleidingen. We zien het zeker niet als een rekruteringsmiddel.'

Leren oriënteren

Volgens de vicerector kan een betere profilering van een richting ook leiden tot een betere (her)oriëntering. ‘Dat is een erg belangrijk punt’, zegt Pollefeyt. ‘We zien heel vaak, zeker in de discussie met de 30% CSE-maatregel (zie Veto 4303), dat studenten eigenlijk niet altijd goed weten waarvoor ze eigenlijk kiezen.'

De blauwdrukken zouden volgens Pollefeyt één van de middelen kunnen zijn om hier iets aan te doen. 'De bedoeling is één instrument te creëren om studenten te helpen het profiel van een opleiding beter te kunnen inschatten.’ Dit zou naast de al bestaande initiatieven zoals de infodagen, het LUCI-platform en de SID-ins komen te staan. ‘We focussen nooit op één element, maar het is wel een extra argument in de oriëntatie van de studenten.’

Toch is niet iedereen hiervan overtuigd. Een vicedecaan onderwijs laat weten dit niet voldoende te vinden. Ook Van Daele ziet geen rechtstreeks nut voor een betere oriëntering. ‘Het kan wel helpen om een oriëntering te vergemakkelijken.' Volgens Van Daele heeft een blauwdruk een andere functie. ‘Het is de bedoeling dat je kort en krachtig reflecteert en neerschrijft wat onze doelstellingen zijn en hoe we ons onderscheiden als richting.’