KU Leuven lijst de do's en don'ts van ChatGPT op

Net voor de officiële start van de tweede examenperiode moeten nieuwe richtlijnen van de KU Leuven studenten en onderzoekers duidelijk maken op welke manier ze generatieve AI-tools (GenAI) zoals ChatGPT al dan niet mogen gebruiken voor werkstukken en wetenschappelijk onderzoek. Ze waarschuwen ook voor de vele valkuilen waar gebruikers van GenAI in kunnen trappen.

Niet te stoppen AI

ChatGPT is wellicht het bekendste voorbeeld van GenAI. Als antwoord op je vraag of prompt genereert het Large Language Model (LLM) in een oogomslag een volledige tekst. Daarvoor werd het algoritme getraind op grote datasets van teksten. Maar de nieuwe richtlijnen van de universiteit zijn ook van toepassing op GenAI-modellen die afbeeldingen als output hebben, zoals DALL-E en Midjourney.

De universiteit laat met deze richtlijnen het gebruik van ChatGPT dus toe, zij het onder enkele voorwaarden en in specifieke omstandigheden. In een persbericht over de nieuwe richtlijnen zegt de KU Leuven dat ze het opleiden van studenten in het verantwoord gebruik van AI-tools ziet als haar opdracht. Deze AI-tools zullen volgens de universiteit immers een belangrijke rol spelen in onderwijs, onderzoek en het latere werkveld.

Vicerector Onderzoeksbeleid Jan D'Hooge gaf in een Veto-artikel eind februari ook al aan dat het geen zin heeft om het gebruik van GenAI aan de universiteit te verbieden. 'We moeten wel de limieten van de technologie juist inschatten en die gebruiken waar het zin voor heeft', maakte hij daar als kanttekening bij.

GenAI kan de start zijn van je literatuurstudie

Twee basisprincipes staan centraal in de richtlijn voor studenten: je bent als student de eindverantwoordelijke van de werkstukken die je indient, en die moeten toelaten dat docenten jouw kennis en vaardigheden kunnen evalueren.

Die laatste regel geldt conform artikel 84 van het Onderwijs- en Examenreglement (OER). Misbruik van GenAI telt, net zoals plagiaat en spieken tijdens een examen, dan ook als een 'onregelmatigheid' en kan vergelijkbare straffen als gevolg hebben.

Je moet dan ook transparant rapporteren over hoe je GenAI hanteert. Dat door bijvoorbeeld naar de tool zelf te verwijzen in je paper, of de manier waarop je AI hebt gebruikt te beschrijven in de methodologie of in een bijlage.

Studenten van de master Artificiële Intelligentie moesten vanaf eind mei al een formulier toevoegen aan hun taken en thesis waarin ze gedetailleerd moesten uitleggen of en op welke manier ze AI gebruikten. Mogelijks raken zo'n formulieren ook in andere opleidingen in gebruik.

Waar mag je GenAI specifiek voor gebruiken? Als student mag je AI-tools benutten om zelfgeschreven teksten te verbeteren of te herwerken. Een beetje vergelijkbaar met hoe spelling- en grammaticacheckers al worden gebruikt. Je mag GenAI ook gebruiken als zoekrobot bij het starten van een literatuurstudie. Daarbij waarschuwen de richtlijnen wel dat output van GenAI niet altijd correct is.

'We hameren erop dat studenten kritisch omgaan met de output van generatieve AI', zegt vicerector Onderwijsbeleid Tine Baelmans. 'We weten dat dergelijke toepassingen soms een loopje nemen met de waarheid.' Je moet daarnaast altijd verwijzen naar de oorspronkelijke wetenschappelijke bronnen, anders pleeg je plagiaat. Let daarom op, ChatGPT staat erom bekend geen geldige referenties te geven, of vaak zelfs bronnen te verzinnen.

ChatGPT verboden op examen

Enkel als de docent het expliciet toestaat, is het toegestaan om computercode te laten genereren door GenAI. Dat mag dan wel maar een deeltje vormen van het geheel van een taak. Docenten, opleidingen en zelfs volledige faculteiten zijn ook vrij om het gebruik van GenAI of een bepaalde toepassing ervan niet toe te laten.

Kijk dus goed na of de regels niet strenger zijn voor een bepaalde opdracht dan de universiteitsbrede richtlijn. Sowieso is het verboden om GenAI te gebruiken tijdens een examen on campus.

Als je als student deelneemt aan een onderzoeksproject of een masterproef schrijft, neem je best ook een kijkje naar de richtlijn voor onderzoekers. Die omschrijft de do's en dont's voor verschillende fasen van het onderzoeksproces in groter detail.

De regels daarvan kunnen van toepassing zijn op het onderzoek dat je dan als student voert. Best overleg je dus met de verantwoordelijke begeleider of promotor over wat wel en niet kan of mag met GenAI.

Mondelinge overhoring

Samen met de richtlijn heeft de KU Leuven ook haar arsenaal uitgebreid om foutief gebruik van GenAI te detecteren. De plagiaatdetectietool Turnitin kan vanaf nu aangeven of stukken van teksten door een AI gegenereerd zijn. Docenten en examencommissies kunnen studenten ook vragen om hun gebruik van GenAI mondeling toe te lichten.

Volgens de KU Leuven is de universiteit een van de eerste instellingen in Europa die richtlijnen over GenAI gebruik opstelt voor haar onderzoekers en studenten. 'We zijn daarmee een voortrekker in Europa', zegt Baelmans in De Tijd. 'Vooral onze nieuwe richtlijnen voor het gebruik in wetenschappelijk onderzoek gooien internationaal hoge ogen. Onlangs werd zelfs van buiten Europa de vraag gesteld om die te mogen overnemen.'

De richtlijnen zijn niet af en gedaan, maar zullen in toekomst geüpdatet worden. 'Deze richtlijnen zijn gebaseerd op de huidige stand van de technologie, maar we zijn er ons van bewust dat die aan een hoog tempo evolueert', zegt rector Luc Sels. 'Onze richtlijnen zullen in de toekomst mee evolueren en waar nodig aangepast worden.'