Hogescholen op zwart zaad

Terwijl de KU Leuven zijn reserves kan aanboren, loopt het verlies bij sommige hogescholen op tot in de miljoenen. "De reserves zijn bijna op.” klinkt het.

Marc Vandewalle van de Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA) bevestigt dat de hogescholen op hun tandvlees zitten. “Hogescholen hebben hun sterktes: meer begeleiding, kleinere groepen, investeren in praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek, stages. Als we dat allemaal willen behouden met meer studenten en minder middelen, dan geraak je in de problemen.”

“Het is allemaal terug te brengen op het feit dat we gemiddeld maar 5000 euro per student krijgen. Enkele jaren geleden was dat nog 6800 euro,” verklaart Vandewalle de onderfinanciering van de hogescholen. “In Nederland zit men nog altijd aan 6700 euro per student en bovendien ligt daar het inschrijvingsgeld een heel stuk hoger.”

De oktobertelling die de VLHORA op 13 oktober publiceerde, is veelzeggend. Terwijl de universiteiten volgens de statistieken meer dan 9000 euro overheidsmiddelen per student ontvangen, is dat voor de Vlaamse hogescholen slechts iets meer dan de helft.

Machteld Verbruggen, algemeen directeur van Thomas More, wil niemand met de vinger wijzen voor de slechte financiële situatie. “Het is nooit een bewuste keuze geweest om een hogeschool zo weinig te geven. In 1994 is het enveloppesysteem ingevoerd met onvolledige indexering. Dan zijn er heel veel studenten bijgekomen.” Het probleem ligt dus bij de stijging van studenten, zonder stijging van de middelen. “We worden nog steeds gefinancierd op basis van het verleden, toen we minder studenten hadden.”

WEINIG POLITIEK BEGRIP

“Toen minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) laatst geconfronteerd werd met de cijfers, zei ze dat ze op beterschap hoopte,” vertelt Verbruggen. “Nu begint het wat door te dringen bij politici, maar als ik vroeger zei dat we evenveel voor een student krijgen als voor een leerling in het basisonderwijs, dan vielen de meesten uit de lucht.”

Vandewalle hoopt op verbetering in de toekomst: “Ik voel stilaan wel het besef dat men de hogescholen te lang te weinig geapprecieerd heeft.” En dat is nodig, vindt Vandewalle: “Er moet vanuit de politiek een besef komen dat ze de hogescholen heel hard nodig hebben en dat er ook in geïnvesteerd moet worden.”

Ook Verbruggen ziet waar het is misgelopen. De hogescholen staan volgens haar onvoldoende op de radar. “Dat is een beetje onze eigen schuld, omdat we vroeger te braaf waren.” Dat zal echter niet blijven duren, stelt ze. “We zullen het eerst vriendelijk vragen en op termijn ook minder vriendelijk.”

DOOR RESERVES HEEN

Ondertussen teren de hogescholen op hun reserves. “Die zijn nodig om een degelijk beleid te kunnen voeren,” legt Vandewalle uit. “Soms moet je ergens dringend in investeren, zoals een renovatie aan een gebouw. Als je dan geen reserves hebt, zit je met een probleem.”

Op Thomas More kampt men met hetzelfde probleem, geeft Verbruggen toe. “We zijn operationeel break-even, al hebben we daarvoor serieus moeten besparen- maar door afschrijvingen hebben we toch nog een negatief resultaat van enkele miljoenen. We teren dus op onze reserves en dat mag echt niet lang meer duren."

Dat is problematisch voor de lange termijn vertelt Verbruggen. "Omdat de reserves opgeraken komen investeringen en dus ook een degelijk toekomstgericht beleid in het gedrang." Al moet de lange termijn ook op korte termijn aangepakt worden. "Een van de gebouwen op campus Mechelen dateert bijvoorbeeld uit 1954," vertelt Verbruggen.

De KU Leuven moet zich vooralsnog geen zorgen maken dat haar reserves opgeraken. Momenteel heeft de KU Leuven op jaarbasis een overschot van 800 miljoen euro, staat te lezen in het jaarverslag.

Dat betekent evenwel geen beleidsruimte voor de huidige ploeg, omdat dat geld reeds besproken is via allerlei investeringen. “Het is vooral de voorziene groei die niet wordt uitgevoerd. In absolute cijfers gaan we daardoor niet achteruit maar blijven we stilstaan,” legt Koenraad Debackere, algemeen beheerder van de KU Leuven, uit (zie Veto 4208).