Hoe meer smartphone, hoe minder punten

Simon Amez doctoreert bij arbeidseconoom Stijn Baert (UGent) over de onderwijseffecten van smartphonegebruik. Hij onderzocht het smartphonegebruik bij eerstejaarsstudenten aan de UGent en UAntwerpen. Hij bestudeert nu verder de data voor tweede- en derdejaars.

Jullie vonden een negatief verband tussen hoog smartphonegebruik en studieresultaten, hoe ging dat?
Simon Amez: 'Concreet hebben we drie jaar lang studenten ondervraagd naar hun smartphonegebruik en enkele andere gegevens. De gegevens voor de eerstejaars hebben we vervolgens gelinkt aan hun studieresultaten.'

'We bevroegen studenten hoe frequent ze hun smartphone gebruiken voor verschillende activiteiten. Dat leidt tot een gemiddelde score voor smartphonegebruik op 10. Een stijging van deze score met 0,9 op 10 leidt tot een daling van ongeveer 1 punt op 20 voor de examenresultaten.'

Jullie zijn niet de eersten die het verband tussen smartphonegebruik en studieresultaten bestuderen. Wat is er vernieuwend aan jullie onderzoek?
'Wij hebben als eerste een causaal verband blootgelegd. Het kan namelijk zijn dat smartphonegebruik en studieresultaten tegelijk worden gestuurd door een derde, niet-geobserveerde factor zoals discipline. In dat geval kunnen we niet hardmaken dat het smartphonegebruik de studieresultaten causaal beïnvloedt.'

'Dit hebben we opgelost door gebruik te maken van 'instrumenten', zoals hoe studenten de wifi-kwaliteit in aula’s ervaren of hoeveel downloadvolume ze hebben. Deze instrumenten zijn normaal gezien enkel gelinkt met smartphonegebruik en niet met studieresultaten.'

'In eerste instantie gaan we dan smartphonegebruik voorspellen op basis van deze instrumenten. Deze voorspelling gebruiken we om de impact van smartphonegebruik op studieresultaten te bepalen.'

Zijn die resultaten generaliseerbaar? Of is er meer onderzoek nodig?
'We zagen via een meta-onderzoek dat de correlatie wel wereldwijd gemeten is. Wij hebben nu slechts in één specifieke setting een causaal verband vastgesteld. De kans is aannemelijk dat dit causaal verband wereld bestaat, maar dat is dus nog niet waargenomen.'

'Er zijn ook beperkingen aan onze studie. De gegevens komt voort uit zelfrapportage: waarschijnlijk onderschatten de studenten hun smartphonegebruik. Ook hangt onze studie af van de validiteit van onze instrumenten: of downloadvolume en toegang tot wifi wel echt enkel gelinkt zijn aan smartphonegebruik en niet studieresultaten. Dat weet je niet helemaal zeker.'

Jullie resultaten zijn dus nog niet 100% zeker: moeten universiteiten en overheden toch al actie ondernemen?
'Er moet zeker meer aandacht komen. Een oplossing moet wel doordacht zijn, niet zoals recent in Frankrijk. Ze zijn daar op basis van één wetenschappelijke studie smartphones gaan bannen op alle middelbare scholen.'

'We weten ook nog niet precies wat de achterliggende mechanismen zijn. Smartphonegebruik zorgt bijvoorbeeld ook voor slechtere slaap. Als het voornamelijk dit slaapeffect is dat de punten drukt, heeft een verbod op smartphones in de aula weinig zin.'

Hoe perk ik mijn smartphonegebruik in? Zijn 'plant a tree' apps zoals Forest echt een oplossing? Of verplaats ik mijn SIM-kaart beter naar een oude Nokia?
'Je ontdekt best zelf wat je triggers zijn die voor afleiding zorgen. Als je bijvoorbeeld steeds reageert op meldingen, is een eerste stap deze meldingen uit te schakelen.'

'Tree apps kunnen ook werken, maar dat hangt af van persoon tot persoon. Zelf gebruik ik Cold Turkey Blocker op mijn laptop om niet afgeleid te worden door sociale media. Er is ook niet één oplossing, sommige mensen worden door een baksteen-Nokia nog steeds afgeleid.

Let je zelf meer op je smartphonegebruik, nu je bezig bent met dit doctoraat?
'Die vraag krijg ik wel vaker. Eigenlijk ben ik geen schoolvoorbeeld van de efficiënte smartphonegebruiker, ik merk vaak bij mezelf de negatieve effecten die ik meet. Ik besef het wel meer, maar ga niet beweren dat ik er beter mee omga. Ik ben heel makkelijk bereikbaar.'