Gratis online cursussen (MOOC's): wat brengt dat op?

De KU Leuven heeft de voorbije zes jaar al 21 online cursussen gemaakt. De universiteit is in 2014 op de kar gesprongen, een paar jaar na de introductie van de Massive Open Online Courses (MOOC's) in de VS. De online cursussen kan je meerdere keren terug openstellen: zo zijn er ondertussen al 55 'runs' geweest.

MOOC's zijn niet zomaar een reeks weblectures. Ze vormen een leertraject met een begin en einde, een planning van week op week, mogelijkheid tot vragen, opdrachten of discussies. Dat is wat de online cursussen ook intensiever en duurder maakt om te produceren.

40.000 tot 300.000 dollar

Een studie uit 2014 berekende een kost tussen 40.000 en 300.000 dollar per MOOC bij vier Angelsaksische universiteiten. De kost hangt af van de lengte van de MOOC en de verschillende inhoud. Tussen twee openstellingen kan er bovendien ook onderhoud nodig zijn: misschien is de lesinhoud verouderd of is er feedback gekomen.

Naast de geldkost moeten er ook docenten en een didactisch team bereid zijn aan mee te werken aan zo'n MOOC. Want de ontwikkeling duurt een negental maanden, zegt Anneleen Cosemans, betrokken in de ontwikkeling van MOOC's aan de KU Leuven. Een MOOC ontwikkelen betekent ook niet dat je minder andere lessen moet geven dat semester. En terwijl de online cursus loopt, kunnen er vragen of technische problemen zijn.

'Op dit moment vloeien MOOC-ideeën vooral voort uit onderzoek aan de universiteit', meldt Cosemans. Dat zijn onderzoekers of onderzoeksgroepen die hun resultaten willen openstellen voor een groot publiek. 'Die valorisatie van onderzoek staat steeds hoger op de agenda. Het is ook steeds vaker een vereiste om fondsen te krijgen.'

Prestige

De KU Leuven heeft meer MOOC's in haar arsenaal dan andere Vlaamse universiteiten: de UGent vermeldt er bijvoorbeeld maar vier op haar website, de VUB heeft er een handvol en de UHasselt maar één. Wat zoekt de KU Leuven in de wereld van de gratis online cursussen?

In de eerste plaats omschrijft Cosemans het als een mooie manier om onderzoek en onderwijs samen te brengen. Ook de derde opdracht van de universiteit – maatschappelijke dienstverlening – valt ermee af te vinken, want de lessen zijn open toegankelijk en gratis beschikbaar. Al is het natuurlijk maar de vraag welk publiek zich echt inschrijft op de academische lessen.

'MOOC's zijn heel gangbaar bij andere onderwijsinstellingen', stelt Cosemans daarnaast. 'Steeds meer internationale universiteiten gebruiken MOOC's om met de maatschappij te communiceren. KU Leuven wil mee aanwezig zijn op dat internationale forum.

De KU Leuven kijkt op naar bepaalde prestigieuze onderzoeksuniversiteiten. En als zij iets doen, dan kan Leuven niet achterblijven. 'We zijn wat later gestart in 2014, maar zes jaar later hebben we een alsmaar rijker en groter MOOC-portfolio', aldus Cosemans.

Geen transparante kost

Hoeveel een MOOC specifiek aan de KU Leuven kost – 40.000 tot 300.000 dollar is een heel ruime marge – is moeilijk te berekenen. Er zijn aan de universiteit nu acht mensen met MOOC-expertise, maar zij behoren tot drie verschillende diensten en hebben daarnaast vaak nog andere taken.

'We hebben niet speciaal nieuwe mensen aangeworven voor het MOOC-team', vertelt Cosemans, die eveneens hoofd van de Dienst Onderwijsprofessionalisering- en ondersteuning is. 'We hebben sinds 2014 intern geschoven. Als diensten in de universiteiten evolueren we mee.'

Een kost die wel vaststaat is die voor edX, het platform waar de universiteit haar video-opleidingen plaatst. Qua budget zijn er al enkele interne projectoproepen geweest aan de KU Leuven, of wordt in onderzoeksprojecten soms een extra productiebudget voorzien.

MOOC for credit

Er komt een specifiek budget voor een nieuw project: MOOC for credit. De universiteit begint met de ontwikkeling van negen MOOC's die zullen werken als opleidingsonderdelen: online vakken die je echt kan opnemen en waarvoor je echte studiepunten kan krijgen.