‘Gokken wordt aangemoedigd aan de UGent’

Op 5 december 2013 besliste de Raad van Bestuur van de Gentse universiteit de giscorrectie bij meerkeuze-examens te vervangen door een hogere cesuur (zie kader) om de examens eerlijker te maken.

Uit onderzoek bleek dat bij giscorrectie studenten veel bezig zijn met tactische overwegingen over het al dan niet invullen van vragen. ‘Durven gokken’ heeft zo een sterke invloed op het uiteindelijke resultaat, verduidelijkt Luc Van de Poele, afdelingshoofd Onderwijsaangelegenheden aan de Universiteit Gent.

'De bias die door persoonlijkheidsfactoren, bijvoorbeeld de geneigdheid tot gokken, bij giscorrectie in de evaluatie sloop, is door de hogere cesuur uitgeschakeld.' Risicoschuwe studenten worden door de klassieke giscorrectie dus benadeeld. Als je bij een paar vragen twijfelt tussen twee antwoorden, is het statistisch beter om de gok te wagen.

Randomness aan UGent

In tegenstelling tot wat de UGent laat uitschijnen, wordt gokken onder het systeem van de hogere cesuur niet uitgesloten, maar net aangemoedigd. Dat is althans de conclusie van Tinne De Laet en Jef Vanderoost, respectievelijk professor en onderzoeker aan de faculteit Ingenieurswetenschappen aan de KU Leuven en beide actief bij de dienst Studiebegeleiding van de faculteit. 'Het systeem van de UGent veroorzaakt het fenomeen dat je studenten dwingt te gokken, waardoor risicoschuwe studenten inderdaad niet meer benadeeld worden. De vraag is of je gokken wil aanmoedigen.'

Bovendien bekritiseren de twee onderzoekers het feit dat de UGent communiceert dat de student door een hogere cesuur niet meer benadeeld wordt door te gokken. ‘Dat is dus niet waar’, stelt Vanderoost. ‘Een oneerlijke communicatie. Hogere cesuur is net hetzelfde als giscorrectie, maar dan zonder de mogelijkheid om blanco te laten’, vult De Laet aan.

Het systeem van een hogere cesuur zorgt door het schrappen van de giscorrectie - en dus ook het dwingen om te gokken - tot een grotere onzekerheid. De cesuur wordt bepaald op het gemiddeld aantal juiste antwoorden dat de student door gokken kan behalen. 'De individuele student kan dus geluk hebben en alles juist gokken, maar hij kan ook minder geluk hebben. Je verliest zo betrouwbaarheid, doordat je iedereen in het kansspel dwingt’, stelt De Laet.

Door het gokken kunnen twee studenten met gelijke kennis van de stof uiteindelijk een volstrekt andere score behalen op hetzelfde examen, bevestigt Joris Walraevens, professor aan de Gentse vakgroep Telecommunicatie en Informatieverwerking. 'Gewoon doordat een deel van de gegokte antwoorden van de ene toevallig wel juist is en bij de andere niet.’

Antwoorden in partjes

Om het gokken zoveel mogelijk uit te sluiten is de KU Leuven naar buiten gekomen met het eliminatiesysteem, waarbij de student beloond kan worden voor partiële kennis. 'Het kansspel verdwijnt, waardoor de student kan kiezen voor de gegarandeerde opbrengst. Het voordeel is dat je de tussenstap kan meten’, verduidelijken De Laet en Vanderoost.

Jasper Daniels, mandataris Onderwijsraad van de Studentenraad KU Leuven, bevestigt de voordelen van het nieuwe systeem, maar nuanceert: 'Uit de testen met de eliminatiemethode blijkt dat die wel lijkt te werken. Wij staan er op zich wel achter, als alternatief voor de klassieke meerkeuze. Wij vinden echter niet per se dat alle klassieke meerkeuze moet vervangen worden.' Bovendien wijst Daniels op het gevaar van verwarring. Het eliminatiesysteem is gecompliceerder dan klassieke giscorrectie. 'Bovendien is het volledig nieuw dus studenten kunnen erdoor in de war geraken, al blijkt dat niet uit de eerste testresultaten.'

Het belang van het meten van de partiële kennis lijkt echter vooral aan de KU Leuven een prioriteit te zijn. Van de Poele plaatst de waarde ervan wat in perspectief: '40 meerkeuzevragen meten op zich al meer partiële kennis dan een examen met drie open vragen. De vraag is of je binnen die 40 vragen ook nog eens partiële kennis moet meten. Dat extraatje is het wat ons betreft niet waard.'

Eenduidig vs. detailinformatie

De nieuwe systemen komen vooral voort uit het maatschappelijk debat dat ontstond nadat de UGent aangaf geen risicoschuwe studenten meer te willen benadelen. De Vrije Universiteit Brussel (VUB) heeft zich vooralsnog niet expliciet voor of tegen uitgesproken. Roland Pepermans, decaan van de faculteit Psychologie en Educatiewetenschappen aan de VUB, erkent het standpunt van de UGent. Maar hij wijst er ook op dat de klassieke giscorrectie niet per se slecht is: ‘Ik denk dat risicoschuwere studenten misschien moeten leren om als ze echt twijfelen, toch maar het risico te nemen.’ Hij bevestigt dat giscorrectie al bij al niet zo’n slechte examenvorm is: ‘duidelijkheid voor studenten is zeer belangrijk.’

Bram De Wever, hoogleraar Onderwijskunde aan de UGent, wijst erop dat het Gentse systeem inderdaad het minst stress veroorzaakt door de duidelijkheid: alles moet ingevuld worden. ‘Het creëert echter ook een grotere kansfactor en dat is net positief bij de KU Leuven.’ De gedetailleerde informatie zorgt ervoor dat risicoschuwe studenten meer mogelijkheden hebben enerzijds en dat er minder gegokt zal worden anderzijds.

Het grootste verschil blijkt dus te liggen in de prioriteiten van de universiteiten. De UGent wil het zo simpel mogelijk houden, de KU Leuven wil zo gedetailleerd mogelijke informatie vergaren. ‘Er zijn voor- en nadelen. De vraag is waar je meer belang aan hecht’, besluit Walraevens.