Geneeskundestudenten kunnen mogelijk niet meer aan de slag

De federale overheid bepaalt elk jaar hoeveel artsen een vergunning (officieel een RIZIV-nummer) krijgen, maar in Wallonië studeren al twintig jaar te veel studenten af. Zij mochten telkens toch aan de slag.

Vlaanderen hield zich beter aan de quota. 'We hebben lang genoeg geprobeerd de brave leerling van de klas te zijn', stelt minister van Onderwijs Ben Weyts. In de toekomst gaat Vlaanderen zelf zijn zorgnoden bepalen, zegt hij.

Onzekerheid

Als Vlaanderen meer studenten laat starten, is er geen garantie op vergunningen. De regering voelt zich echter gesterkt door het verleden: de 840 Franstalige afgestudeerden van 2017 konden bijvoorbeeld allemaal aan de slag. Het quotum had er maar 492 voorgeschreven.

Toch gebeurden die regularisaties nooit zonder slag of stoot. Vorige keer was er een ruzie tussen MR en Open VLD voor nodig, zegt Marc Moens van beroepsvereniging Vlaams Artsensyndicaat.

'De Vlaamse partijen zouden nu in de federale onderhandelingen moeten eisen dat Wallonië zich aan de quota houdt', meent hij. 'Dat is een oplossing, zelf de quota schenden is dat niet.' KU Leuven-decaan Geneeskunde Paul Herijgers: 'Als we ons zelf niet meer aan de quota houden, hebben we geen hefboom meer tegenover Wallonië.'

Waar is het tekort?

Voor Jens Tijtgat van het Vlaams Geneeskundig Studentenoverleg (VGSO) is meer studenten opleiden enkel zinvol als er globaal gezien een aantoonbaar artsentekort is. 'De experts van de federale planningscommissie bepalen hoe groot de nood voor de toekomst zal zijn. Daarop baseren zij het aantal vergunningen.'

Wanneer er een tekort aan zou komen, komen er ook meer 'tickets' aan voor jonge artsen. Het echte probleem, aldus de studenten, zit bij de specialisaties: 'Soms hebben afgestudeerde specialisten moeite om een job te vinden binnen hun specialisatie', zegt Tijtgat. 'Bij andere specialisaties zijn er tekorten.'

Plannen zonder planningscommissie

De Vlaamse regering moet voor 1 januari bepalen hoeveel studenten ze zal toelaten bij het ingangsexamen deze zomer. Dat gebeurt op basis van een formule waarin 'het afnemende beroepenveld' een factor is. Die parameter wordt ingevuld door de 'tickets' die de federale overheid in de toekomst plant uit te delen.

Zolang de minister geen decreetswijziging doorvoert, blijft de berekening hetzelfde. Kleine fluctuaties in de tientallen zijn wel mogelijk. Als de minister geen nieuw besluit voor 1 januari neemt, blijven de aantallen van vorig jaar van kracht.

Voor een echte hervorming van de quota wacht minister Weyts op de oprichting van een Vlaamse planningscommissie. Die is echter een bevoegdheid van Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke. Zijn woordvoerder kon nog geen timing geven voor de commissie.

Wat we zelf doen doen we beter

De Vlaamse planningscommissie zal waarschijnlijk grotendeels dezelfde experten bevatten als de federale. De methodes kunnen ook moeilijk veel uiteenlopen.

Er gaan niet ineens honderd extra studenten worden toegelaten, bevestigt ook het kabinet. 'Dat kunnen ook heel kleine schommelingen zijn. Het is gewoon van belang in een groeiend en vergrijzend land dat we genoeg mensen hebben.'

Dat is echter een zorg waar de federale planningscommissie zich nu over buigt. 'Daar wordt zeer goed werk geleverd', zegt Marc Moens, die zelf lid is als voorzitter van het Vlaams Artsensyndicaat. 'Het echte probleem is dat Wallonië te veel studenten laat afstuderen, Vlaanderen laat er niet per se te weinig toe.'

Astrid Goedseels van het VGSO: 'Het is wat kinderachtig: "Omdat Wallonië er te veel toelaat, gaan wij het ook doen."' Ondertussen kan er beter werk worden gemaakt van een goed evenwicht tussen de afstudeerrichtingen, zegt Goedseels

Subquota

Al sinds de zesde staatshervorming heeft Vlaanderen de bevoegdheid om zelf subquota af te dwingen tussen de verschillende specialisaties. Aan het einde van haar termijn nam de vorige regering zich voor om een planningscommissie in te richten die daarvoor zou instaan.

Het gaat hier over dezelfde planningscommissie waarop minister Weyts wacht. Die zou de nood aan de verschillende specialisaties voor de komende jaren in kaart brengen. Daarna maakt men aan het begin van de masters bekend welke universiteiten welke specialisaties aanbieden.

Astrid Goedseels van het VGSO is niet tegen subquota, maar ziet het niet als een permanente oplossing. 'Er is in de eerste plaats veel sensibilisering nodig. Minder gekozen afstudeerrichtingen moeten aantrekkelijker worden.'

Drie plaatsen verdelen over vier universiteiten

Waar Goedseels zich zorgen over maakt, is wat er zou gebeuren als er bijvoorbeeld drie plaatsen voor een specialisatie verdeeld moeten worden over de vier universiteiten die Geneeskunde aanbieden. 'Wie valt er dan uit de boot? Is er een beurtrol? Elke student moet een eerlijke kans krijgen op een plaats.'

Decaan Paul Herijgers zegt dat voor de getallen na de komma het decanenoverleg verantwoordelijk is. Het akkoord dat zij sluiten, wordt daarna bekrachtigd door de regering.