Geen toelatings­examens en koste­loos studeren: dit wil PVDA voor het hoger onderwijs

Financiering stevig opkrikken

Een van de meest opvallende van de PVDA is het voorstel om het inschrijvingsgeld aan universiteiten te doen dalen naar 835 euro en het te bevriezen – naar het model van de Franse gemeenschap. De partij wil de financiering van het hoger onderwijs stevig opkrikken, en wil daar gerust veel geld voor neerleggen.

'We zetten een groeipad uit voor een herfinanciering naar 2 procent van het bruto binnenlands product voor hoger onderwijs', staat er te lezen. 'Die investering in het hoger onderwijs is enorm prangend', vindt Comac-voorzitter en eerste opvolger voor de kamerlijst van PVDA Sander Claessens. 'Pas wanneer de middelen er zijn, gaan de deuren open voor een toegankelijker onderwijs dat veel inzet op begeleiding.'

Moeten ook goedkoper worden: het openbaar vervoer en de kotenmarkt. Voor dat laatste wil PVDA de markt verregaand sturen: ontwikkelaars van koten moeten een minimum van 80% aan zogenaamde basiskoten voorzien bij ieder nieuw kotproject. Via een 'huurrooster' moeten uniforme criteria overigens enkele vaste prijzen voor koten vastzetten.

Hoe ze al die plannen gaan betalen? 'Geld is er genoeg, het gaat om keuzes', aldus Claessens. Hij wijst onder meer op het standpunt van de partij om een miljonairstaks in te voeren.

Stevig inzetten op begeleiding

PVDA wil een keuzevak 'leren leren' inrichten aan alle hogeronderwijsinstellingen. 'Het zou een niet-verplicht keuzevak zijn, uiteraard in overleg met instellingen ingericht', legt Claessens uit. 

Een ander opmerkelijk idee is om zogenaamde pedagogische bureaus te laten inrichten aan iedere faculteit. Hogeronderwijsjurist Dylan Couck vindt die voorstellen opvallend: 'Universiteiten en hogescholen verplichten om studiebegeleiding aan te bieden, daar is op zich niets mis mee', vindt Couck. 

Hij vervolgt: 'Maar door te bepalen op welke wijze de instellingen dat exact moeten doen - namelijk door studiebureaus in iedere faculteit te verplichten - grijp je in op de organisatievrijheid van de universiteiten. Ik zie geen redenen waarom de overheid dit zo concreet moet regelen.'

Couck merkt op dat de PVDA net als het Vlaams Belang voorstellen doet die op onredelijke wijze raken aan de onderwijsvrijheid. 'Bij Vlaams Belang gaat het dan eerder op het niveau van de academische vrijheid, de PVDA lijkt op een meer institutioneel niveau veranderingen te willen doorvoeren, voor zover de partij concrete voorstellen doet.'

Maar dat doet iedere partij tot op zekere hoogte, vindt Couck. De vrijheid van onderwijs biedt dan ook een zeer ruime bescherming, dus quasi alle regelgeving voor het hoger onderwijs perkt die bescherming in. 

Niet elke inperking is echter een probleem, volgens Couck,  zo lang ze redelijk en goed onderbouwd zijn. 'Om een evenwicht te vinden tussen regelgeving en autonomie is een politiek debat vereist, dat finaal de toets moet doorstaan van het Grondwettelijk Hof. En gelukkig kan de Raad van State advies verlenen wanneer regelgeving in voorbereiding is.'

Niet iedere maatregel die ingrijpt op die vrijheden is daarom slecht, maar wat Couck betreft lijken niet alle partijen zich even bewust van het belang van het gewicht van de vrijheid van onderwijs. En dat een grondrecht iets is dat beschermd wordt door onder meer onze grondwet.

Alle drempels op de studievoortgang weg

'Kwaliteit en toegankelijk gaan hand in hand', vindt Claessens. 'De N-VA hanteert het riedeltje dat de lat zonder meer omhoog moet, maar veel studenten ervaren nu eenmaal drempels. Het zijn die drempels die hen verhinderen om goed te presteren.'

'We draaien de harde knip terug. We verzetten ons tegen toelatingsproeven die selecteren op sociale achtergrond, en we schaffen het ingangsexamen arts, tandarts en dierenarts af', luidt het programma van de PVDA. Het lijkt een complete reset van het beleid van Ben Weyts (N-VA). 

Nochtans leverden maatregelen zoals de mijlpaal wel al positieve resultaten op wat de prestaties van studenten betreft. 'Dat klopt, maar ten koste van wie?', vraagt Claessens zich af. 'Onderzoek toont aan dat socio-economische factoren de doorslag geven bij je studieresultaten', aldus de Comac-voorzitter. 'Het is een maatschappelijke keuze: iedereen proberen mee te krijgen.'

Mentaal welzijn

Het mentale welbevinden van de student is al langer een uitgesproken actiepunt van PVDA-studentenbeweging Comac. Het is dan ook prominent aanwezig in het programma. De partij heeft een hele waaier aan standpunten. 

Zo pleit ze voor een onafhankelijk en centraal meldpunt tegen grensoverschrijdend gedrag in het hoger onderwijs. Daarnaast moet er in elke studentenbuurt en op elke campus een Paars Punt tegen seksueel geweld tijdens het uitgaan komen.

De partij wil ook het leven van stagiairs verbeteren. Ze stelt voor om stageplaatsen te verplichten om alle onkosten van stagiairs te vergoeden. Wekelijks te werken stage-uren wil de partij beperken tot een maximum van 38 uur per week.