Faculteiten krijgen geen extra geld voor extra studenten

Meer studenten, meer geld? Al sinds 2012 is dat niet meer het geval voor de meeste faculteiten en departementen van de KU Leuven. Uitzondering is de campusfinanciering en de groep Biomedische Wetenschappen (die de faculteiten Geneeskunde, Farmaceutische en Bewegings- en Revalidatiewetenschappen bevat, red.).

Fnuikend op lange termijn

De bevriezing heeft heel wat gevolgen. In principe zorgt hij voor stabielere inkomsten voor faculteiten. Maar zij weten niet wanneer precies een ontdooiing zal plaatsvinden. Op lange termijn neemt dat incentieven weg om nieuwe dingen te doen, hoort Veto.

Een decaan weet niet wanneer een ingrijpende maatregel hem iets zal kosten, en ook niet hoeveel. De bevriezing die zekerheid zou moeten bieden, doet soms juist het omgekeerde.

Rector Luc Sels zegt dat weinig omgevingen zo voorspelbaar zijn als een universiteit: 'Niemand hoeft zich veel zorgen te maken over onvoorspelbaarheid of onzekerheid. Allocatie en herallocatie gebeuren altijd met de nodige omzichtigheid.'

'Gratis' keuzevakken

Wat nefast lijkt aan de huidige bevriezing, is dat op een manier samenwerking tussen faculteiten niet wordt beloond. Wanneer een faculteit een nieuw (keuze)vak aan een andere faculteit aanbiedt, krijgt die daar geen geld voor in de plaats. Nochtans kan zo'n vak wel wat kosten.

Dat verhaal heeft nog een staartje, want de campussen hebben wel een vloeiende financiering. Vakken van collega-faculteiten vragen binnen Leuven is dus 'gratis', buiten Leuven moet de portemonnee worden bovengehaald.

'Ik zie geen gebrek aan samenwerking, wel integendeel', reageert rector Sels. 'Dat zie ik eigenlijk maar onder één omstandigheid: als een discussie draait rond de verdeling van middelen.' De verkramping tijdens een allocatieoefening is voor de rector een groter kwaad dan de tijdelijke bevriezing.

'Taart groter maken'

De rector verkondigde tijdens zijn campagne in 2017 dat hij rust wou in de universiteit. Vanuit dat oogpunt stelde hij geen grondige herallocatie van de middelen in het vooruitzicht.

'In die discussies kruipt veel energie', zegt Sels. 'Ik heb zelf als decaan een aantal allocatierondes meegemaakt. Van zodra je daarmee start heb je geen ruimte meer voor andere initiatieven. Tijdens deze termijn wapenen we de universiteit voor de toekomst.'

In de eerste plaats wil de rector de taart groter maken: hoe performanter en toekomstgerichter de universiteit, des te groter de gezamenlijke inkomsten zullen worden en des te meer er is om te verdelen.

'Uiteraard is allocatie belangrijk', zegt de rector. 'Je kan ook niet voor de eeuwigheid bevriezen. Als we de taart eenmaal groter hebben gemaakt, gaat een herallocatie ook makkelijker aanvaard worden. Dat is gebleken bij de toewijzing van de extra middelen aan de faculteiten de voorbije twee jaar.'

Ontdooiing pas na 2023?

Hoeveel geld de KU Leuven krijgt van Vlaanderen is afhankelijk van Vlaamse parameters. Om goed te scoren op die parameters, moeten de faculteiten/departementen van de KU Leuven goed scoren. Het is dan logisch dat de faculteiten/departementen meer geld krijgen als ze beter scoren op de Vlaamse parameters.

Door de bevriezing is dat nu niet zo: de negen faculteiten van de groep Humane Wetenschappen krijgen nog steeds geld op basis van hun scores uit 2011, bijvoorbeeld.

Momenteel worden meerdere financieringsmodellen op Vlaams niveau herzien. Voor de rector is dat een belangrijke reden om het interne allocatiemodel nu niet te hertekenen: 'Dit is echt niet het moment daarvoor. Eerst moet het op het hoger niveau duidelijk worden, zodat we ons intern model daaraan kunnen aanpassen.'

Minister Weyts kondigde in zijn beleidsnota aan dat hij in 2023 klaar wil zijn met een 'evaluatie' van het financieringsmodel. Indien de universiteit blijft wachten op het Vlaams niveau, zal een ontdooiing dus minstens tot 2023 duren.

Meer werk voor hetzelfde geld

Hoewel de verdeling niet is herbekeken, zijn nieuwe middelen de voorbije jaren wel telkens verdeeld op basis van actuele data. 'Het klopt dus niet dat er een volledige bevriezing is geweest. Er zijn heel wat bijkomende middelen aan alle faculteiten toegekend, op basis van daaraan aangepaste parameters', zegt Luc Sels.

Toch blijft het principe ongewijzigd. Waarom zou een groeiende faculteit nog moeite doen om nieuwe studenten aan te trekken? Dat betekent meer werk voor hetzelfde geld.

De rector vindt dat een heel foute redenering. 'Dat betekent dat men het economisch model niet begrijpt. De nieuwe middelen die er zijn bijgekomen de voorbije jaren, zijn een gevolg van een gezamenlijke inspanning van alle faculteiten. Dit is geen verhaal van interne strijd.'

De rector zegt dat een faculteit als Geneeskunde, die een spectaculaire groei heeft gekend, een bijkomende impuls heeft gekregen. 'En tegelijk kregen andere faculteiten niet minder. Ik wil elke faculteit aanzetten om zich in te schrijven in het huidige strategisch beleid. Dat doe je niet door geld af te nemen.'

Biomedische Wetenschappen

In de eerste plaats zit de verdeling van het geld vast tussen de drie groepen (Humane Wetenschappen, Wetenschappen en Technologie en Biomedische Wetenschappen, red.). Die groepen beslissen zelf hoe ze dat geld intern verdelen over hun faculteiten/departementen.

De groep Biomedische Wetenschappen is de enige groep die nog steeds om de vier jaar de verdeling herbekijkt. Groepsbeheerder Annelies Sterckx: 'We kijken dan naar de performantie van de hele organisatie, met aandacht voor leefbaarheid. We dragen goed zorg voor onze entiteiten.'

Bij de collega's van Wetenschappen en Technologie is de voorbije jaren de interne verdeling niet herbekeken. 'In onze groep willen we niet voortdurend met financieringspunten elk departement doorlichten', zegt groepsbeheerder Martine Van de Voorde. 'Als je dat zou doortrekken zouden bepaalde opleidingen niet meer bestaan. Enige solidariteit is nodig.'

Twee winnaars, veel verliezers

Bij de groep Humane Wetenschappen wordt ook niet herverdeeld zolang universitair niets verandert. De faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen en de faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen zouden vermoedelijk het meest baat hebben bij een ontdooiing, maar dit zou dan steeds ten koste gaan van sommige andere faculteiten binnen de groep.

'Daarom wordt er op ons groepsbestuur niet over een herallocatie gepraat', zegt groepsbeheerder Jesse Stroobants. 'De bevriezing is gebaseerd op solidariteit.'