Deze rector wil je tweede zit afpakken

Afgelopen jaren daalde het studierendement in het Vlaamse hoger onderwijs fors: waar tien jaar geleden nog 40% van de studenten hun bachelordiploma in de voorziene drie jaar behaalde, haalt nu nog geen een op de drie studenten op die tijd zijn bachelor. Aan de KU Leuven is die tendens niet anders. Een oud zeer, dat ook al lang naar een oplossing zoekt. Het studierendement moet terug naar omhoog en wordt zo de echte inzet van het dossier herindeling academiejaar.

Stand van zaken

Even recapituleren: hoe staat het met dat dossier? Momenteel staat er formeel nog niets vast. Het Gemeenschappelijk Bureau (de facto het hoogste beslissingsorgaan, red.) stemde eind vorig semester in met het eindrapport van de werkgroep die al twee jaar de herindeling van het academiejaar voor haar rekening nam.

In dat rapport werden zes ‘werven’ voorgesteld, waaronder de late activering van studenten aanpakken en een grotere focus op de eerste examenkans en een evaluatie van het herkansingsbeleid. Met andere woorden: studenten stellen hun examens te vaak uit naar de tweede zit en dat zou het verlaagd studierendement op het einde van het jaar verklaren.

In het kader van het dossier zijn er nu drie werkgroepen opgericht. De belangrijkste werkgroep is die rond herkansingsbeleid, die daarom een proportioneel groter aantal vicedecanen Onderwijs in de samenstelling heeft. De werkgroepen stellen hun resultaten vervolgens voor aan de Onderwijsraad. Die laatste wordt verwacht op 26 juni een adviestekst over de kalender voor te leggen aan de Academische Raad (de iure het hoogste beslissingsorgaan, red.). Die vergadering zal bepalend zijn voor de toekomst van de academische kalender.

Herindeling als heilige graal

Concreet staat er nog geen nieuwe agenda vast, maar er is van hogerop een duidelijke voorkeur voor een eerste semester dat begint te lopen vanaf 1 september, met examens in december en een ‘echte’ kerstvakantie. De huidige juni-examens worden opgeschoven naar mei. De tweede zit vindt plaats in juni en sluit zo dus quasi meteen aan op de examens van het tweede semester. Met andere woorden: zonder recuperatieperiode en met een veel kortere mogelijkheid tot blokken.

De studentenvertegenwoordigers zijn misnoegd. De Studentenraad KU Leuven (Stura) pikt het immers niet dat het dossier, dat initieel als een onderwijskundig project werd aangeduid waarbij het bereiken van bepaalde pedagogische doelen (zoals het opkrikken van de slaagcijfers), nu onlosmakelijk wordt verbonden aan de organisatorische herindeling. Daarnaast menen ze dat het informeel vastleggen van een specifieke kalender boven hun hoofden heen is gebeurd.

Algemene vergadering

Op 2 maart kwam Luc Sels de studenten daarom op de algemene vergadering (AV) van Stura uitleg verschaffen over het dossier. Vooral de snelle opeenvolging van eerste en tweede zit is een heikel punt bij de studenten. Sels verdedigt dit door te stellen dat studenten te lang wachten met studeren of hun examens tout court uitstellen naar augustus. Wie dan door een inschattingsfout toch niet slaagt, moet vakken beginnen meenemen, wat dus zou leiden tot studieduurverlenging op het eind.

Een snellere herkansing zou volgens de rector eerlijker zijn. Grote tekorten kunnen misschien moeilijker worden opgehaald en examens uitstellen lijkt passé, maar het huidige systeem benadeelt dan weer wie een acht of negen haalt. Net voor die laatste groep zien pedagogen heil in een herexamen kort na de eerste zit. Wie een tolereerbaar cijfer haalt, heeft meer baat bij een herkansing die snel op de buis volgt, dan na een lange periode waarin de opgebouwde kennis verwatert.

Hier blijft echter de vraag hoe dit te rijmen valt met het feit dat er na de examens van het eerste semester geen herexamens zijn ingepland. Het voordeel van een snelle herkansing gaat niet op wat het eerste semester betreft. Bovendien betekent het dat deze verwaterde kennis niet kan worden heropgebouwd, aangezien er geen echte nieuwe blokperiode wordt ingelast voor de herexamens. Het statement dat studenten met een acht of een negen voordeel heeft bij de nieuwe kalender, is dus met een korrel zout te nemen.

Activerende activering

Tenzij er duidelijkheid komt over het verschil tussen ‘activering’ en ‘activerende werkvormen’ in het dossier. Momenteel worden de twee door elkaar gebruikt, wat een handige begripsverwarring tot gevolg heeft. Het eindrapport van de werkgroep herindeling academiejaar liegt er niet om: kalenders waarbij de herexamens de eerste zittijd meteen opvolgen, scoren automatisch hoger op activering. Bovendien stelde Sels op de AV dat ‘een tweede zit internationaal gezien een enorme rariteit is'. In Vlaanderen is het echter een decretaal verankerd recht.

Maar hoe nefast is een dergelijke uitholling van de herexamens voor de student? Een factcheck leert alvast dat studenten hierdoor daadwerkelijk worden geactiveerd - althans als er ook gebruik wordt gemaakt van activerende werkvormen, zoals werkcolleges en papers. Voor het effect op klassieke examens, is het wachten op de resultaten van de werkgroep Herkansingsbeleid.