Decaan Peter Lievens waarschuwt voor winstdenken op 200ste verjaardag faculteit Wetenschappen

In 1817 werd in het kader van de Rijksuniversiteit Leuven een nieuwe faculteit opgericht: de faculteit Wetenschappen. Tweehonderd jaar later telt de faculteit zo’n 4.000 studenten, zeven soorten bacheloropleidingen en meer dan dubbel zoveel masters. ‘We vonden tweehonderd een mooi rond getal en dus wel het feesten waard’, lacht decaan Peter Lievens.

Feesten is natuurlijk relatief. De faculteit organiseert wel een personeelsfeest, toepasselijk SCIENCE@FESTIVAL genaamd, maar organiseert daarnaast ook enkele lezingen, een themadag, een opendeurdag op 20 mei en reikt zelf enkele eredoctoraten uit. ‘Het is een jaar om te feesten, maar ook om na te denken over positie van onze faculteit in de maatschappij’, vindt Lievens.

Discovery research

Nadenken over de plaats van de faculteit ziet Lievens dan ook als rode draad doorheen de geschiedenis van de faculteit en dus ook doorheen het feestjaar. ‘In plaats van het te hebben over de scheiding tussen fundamenteel en toegepast onderzoek, denken wij meer na over vragen die nog beantwoord moeten worden, maar ook over vragen die nog gesteld moeten worden.’

‘Dat soort onderzoek heet ‘ontdekkingswetenschappen’, waarbij het eigenlijk de bedoeling is vanuit wetenschappelijke activiteit te komen tot nieuwe vindingen of ontdekkingen’, duidt Lievens. ‘We willen het daar grondig over hebben dit jaar. Ik vind wel dat we het binnen de faculteit in grote mate eens zijn over het feit we ons niet moeten laten beknotten door wat we moeten bekomen met ons onderzoek.’

Dat is meteen ook de grootste bedreiging voor de faculteit vandaag de dag, vindt Lievens. ‘Hoewel we internationaal meedraaien op vlak van discovery research, merken we dat de financieringsstromen heel snel inzetten op onmiddellijke economische of maatschappelijke winst van onderzoeksinvesteringen.’

Een probleem, vindt Lievens. ‘Winst is iets dat wij in onze disciplines eigenlijk niet kunnen garanderen. We kunnen garanderen dat we kwaliteitsvolle onderzoeksprojecten zullen runnen waar resultaat uit komt, maar wélk resultaat en hoe economisch of direct maatschappelijk relevant dat is, is onmogelijk te voorspellen.’

Dat heeft volgens Lievens impact op de financiering van projecten. ‘Bepaalde financieringsstromen gaan aan ons voorbij. Onder meer in Europa, maar ook in Vlaanderen, zijn er steeds meer stemmen die pleiten voor meer toegepast en onmiddellijk gevaloriseerd onderzoek.’

Onderzoeksgebaseerd onderwijs

De trend naar winstgericht onderzoek is geen reden tot doemdenken. Lievens vindt dat de faculteit bloeit, niet alleen op onderzoeksvlak.

‘Onze faculteit heeft de traditie om sterk met onderwijs bezig te zijn’, vindt Lievens. ‘We streven ernaar hedendaags onderzoek te incorporeren in onze opleidingen. We zetten ook in op onderwijsmethodes en didactieken die gebaseerd zijn op modern wetenschappelijk onderzoek.’ Het OASE-project, dat de voorbije jaren in de eerste jaren bachelor en fysica werd uitgerold en draaide rond activerend onderwijs, is een voorbeeld.

Ook Scientica, het samenwerkingsverband van studenten aan de faculteit, mengt zich in het feestgewoel. Ze organiseerde vorige week een lezing over elektrische zelfrijdende wagens, en organiseert op 14 maart een debat over robotisering.

Lees hier een geschiedenis van de faculteit.