Crevits dreigt met verlenging verbod op nieuwe richtingen

In een brief aan de VLUHR (de Vlaamse Universiteiten en Hogescholen Raad, red.) laat Hilde Crevits, minister van Onderwijs, weten dat “het moratorium gehandhaafd blijft tot er concrete voorstellen van rationalisatie op tafel komen.”

Dat moratorium betekent dat er geen nieuwe opleidingen aangevraagd kunnen worden. Voor die nieuwe opleidingen hebben universiteiten en hogescholen immers toestemming nodig van de Vlaamse regering.

Op dit moment is er voor het hoger onderwijs een moratorium ingesteld tot en met 2016. Als er geen “concrete vorderingen gemaakt worden op het vlak van rationalisatie,” dan wordt dat dus verlengd, maakt de brief duidelijk.

Rik Torfs, rector van de KU Leuven, kan begrip opbrengen voor de maatregel: “In een land met een overaanbod aan opleidingen is een moratorium een zeer redelijke beslissing.”

Toch is zo’n moratorium geen definitieve oplossing, waarschuwt Didier Pollefeyt, vicerector Onderwijsbeleid aan de KU Leuven: “Op lange termijn kan je dat niet handhaven. Op een bepaald moment zal de context en de samenleving verschuiven waardoor je nieuwe noden krijgt,” besluit Pollefeyt.

Dat laatste erkent Crevits zelf ook: “Het moratorium duurt twee jaar, ik geef universiteiten en hogescholen de tijd om met elkaar in gesprek te gaan, daarna moeten we tot een betere situatie komen.”

De minister benadrukt evenwel dat er vaart moet komen in het debat: “Ik ga niet achterover leunen in mijn zetel. Als ik voel dat het bij de instellingen moeilijk loopt dan zal ik zelf proberen een aantal lijnen te trekken.”

De nood voor een moratorium wordt niet overal even sterk ervaren. “Ik heb niet de druk nodig van een moratorium om een goed en rationeel beleid te voeren,” laat Pollefeyt weten. “Bovendien heeft de KU Leuven al heel wat gerationaliseerd waardoor het probleem zich niet zo scherp stelt,” gaat Pollefeyt verder, “Ik denk dat de KU Leuven een goed rapport kan voorleggen. Wij zijn helemaal geen machine waar voortdurend irrationeel richtingen worden gecreëerd.”

Een tegenwerping waar Crevits zich weinig van aantrekt: “Het belang van de student is het enige dat mij echt interesseert.” Bovendien is de brief naar eigen zeggen niet kwaad bedoeld. “Als ik al eens een brief zoals deze schrijf, dan is dat voornamelijk om mensen tot actie aan te sporen,” stelt de minister.

Een vereenvoudiging zonder moratorium is niet haalbaar, concludeert Crevits. “Je kan niet nadenken over rationalisering als iedereen zich geroepen voelt om continu nieuwe aanvragen voor richtingen in te dienen. Dat staat haaks op elkaar.” Het moratorium is dus in de eerste plaats een vorm van rationalisering verduidelijkt Crevits: “Elke instelling moet niet op elke plaats alle richtingen kunnen aanbieden.”

Wat nu?

Volgens Crevits komt de vraag naar rationalisatie vanuit de studenten zelf:

“Studenten willen een transparant studieaanbod, zodat zij duidelijke

studiekeuzes kunnen maken. Dat is vandaag niet het geval. Er zijn

bijzonder veel afstudeerrichtingen, keuzetrajecten en opties. Je ziet

door de bomen het bos niet meer.”

In een standpunt beaamt VVS, de Vlaamse Vereniging van Studenten, de vraag naar transparantie. Al wijzen de Vlaamse studentenvertegenwoordigers er op dat rationalisering niet het hakken in faculteiten of opleidingen mag inhouden.

Ook Torfs preekt voorzichtigheid in het rationalisatieverhaal: “Je moet wel oppassen dat je geen unieke opleidingen of intellectuele traditie opgeeft. Op dit moment zijn wij zeker niet van plan om domme dingen te doen,” aldus de rector.

Heel groot is de vrees van de rector echter niet. “De KU Leuven is niet van die schaal dat wij plotseling allerlei opleidingen zouden moeten schrappen. Dat lijkt mij zeer onredelijk,” stelt Torfs.

“Wij zijn dus voorzichtige voorstander van het moratorium, maar wij gaan niet onmiddellijk zoeken naar dingen die geschrapt moeten worden,” besluit Torfs.

Omdat instellingen voor goedkeuring van nieuwe richtingen afhankelijk zijn van de toestemming van de Vlaamse regering is dat niet helemaal een eigen keuze. Een serieuze deuk in de autonomie van de instellingen.

Minister Crevits relativeert de zaak: “Autonomie is vrij belangrijk, maar daarnaast moet je een vorm van samenwerking kunnen realiseren, zeker als het gaat over aanbod. Er zijn voor mij grenzen in het eeuwigdurend uitvinden van nieuwe richtingen,” besluit de minister.

Die autonomie bestaat volgens Torfs dan ook niet: “Wij zijn niet autonoom voor bachelor- en masterdiploma’s. Wij mogen die alleen inrichten als dat decretaal toegelaten wordt. Dat is altijd zo geweest.”

Werkpunten

Hoewel het schrappen van richtingen momenteel niet op de agenda staat, erkent de rector wel dat ook de KU Leuven nog werk kan maken van een verdere rationalisering. “Bij de benamingen van de richtingen kan je zeker meer hygiëne nastreven. Er zijn veel opleidingen die de facto alleen verschillen in formulering,” stelt Torfs.

Voor het bredere perspectief ziet Torfs twee mogelijkheden. “Ofwel ga je dat moratorium naleven en dan kom je tot een beheersbaarheid van de kosten. Ofwel zeg je: vrije markt, laat iedereen alles organiseren. Dan kom je tot een situatie waarin de kleinere instellingen zullen worden kapot geconcurreerd.”

Op termijn gaat dat laatste ten koste van de kleine instellingen, voorspelt Torfs. Wenselijk is dat volgens de rector nog niet: “Dat houdt op dit moment een zeker risico in en is politiek niet haalbaar. Wij zijn dan ook geen vragende partij.”