Aantal studievoortgangsbetwistingen stijgt weer

De Raad voor betwistingen inzake studievoortgangsbeslissingen krijgt al jaren te maken met een groeiend totaal aan verzoeken. Maar dat kwam vooral door een stijging bij de 'leerkredietprocedures': studenten die wegens overmacht leerkrediet terugvragen na mislukte examens, omdat ze bijvoorbeeld ziek waren.

Tegelijk daalde sinds 2014 het aantal 'gebruikelijke' studievoortgangsbetwistingen (examenbetwistingen, deliberatiedossiers, weigering van inschrijving …). Dat cijfer ging van 252 naar 183 op vier jaar tijd. Vorig jaar steeg het aantal weer, tot 216.

Geen pieken

Jim Deridder, voorzitter van de Raad, zegt dat de stijging vorig jaar niet op één specifiek oorzaak valt vast te pinnen: 'We zien een gewone spreiding, geen piek bij bepaalde instellingen. Ik denk dus dat het om een normale toename gaat.'

De Vlaamse cijfers geven maar een beperkt beeld: een procedure daar moet altijd voorafgegaan zijn aan een interne procedure bij de instelling zelf. Aan de UGent waren er meer verzoeken vorig jaar. 'We hadden vorig jaar 631 interne beroepen, een stijging van 32', zegt Nathalie Depoorter, ombudspersoon van de UGent. 'Dat is echter verwaarloosbaar op onze circa 600.000 examens per jaar.'

Het aantal studenten dat achteraf naar de Raad stapte bleef aan de UGent quasi constant: van 25 naar 24. 'Van ons zal de stijging dus niet komen', zegt Depoorter.

Juridisering

Heeft deze stijging van de betwistingen te maken met de juridisering van het onderwijs? Sabien Lust, juridisch adviseur bij de directie Onderwijsaangelegenheden van de UGent, meent dat dit niet noodzakelijk zo is: 'Die juridisering manifesteert zich op veel fronten. Als instelling maar ook als docent moet je je aan steeds meer regels houden, je fiches nauwgezet invullen enzovoort.'

Lust zag de voorbije tien jaar het Onderwijs- en Examenreglement (OER) van instellingen een pak dikker worden door steeds gedetailleerdere en complexere wetgeving. 'Als je je aan alle regels houdt, heb je geen beroep. Het komt pas in de cijfers wanneer je mogelijk iets fout hebt en een beroep aan je been hebt.'

Dylan Couck van de Vlaamse Vereniging van Studenten vindt de cijfers ook niet bijster veelzeggend: 'Rechtszekerheid is veel belangrijker dan dat meer studenten in beroep zouden gaan. Het is beter om discussiepunten op voorhand uit te sluiten dan nadien een juridische procedure te moeten opstarten.'

Meer rechtspraak

Mogelijk is de beperkte stijging vorig jaar een tijdelijke opstoot in de lange dalende evolutie. De jarenlange daling kwam volgens Couck doordat er meer rechtspraak is ontwikkeld. Vooraf weet een student beter wat zijn kansen zijn op een gunstig oordeel door gelijkaardige voorbeelden uit het verleden.

Aan de andere kant past een instelling haar gedrag aan wanneer een student gelijk krijgt op Vlaams niveau. Dat betekent namelijk dat er op instellingsniveau, bij het interne beroep, een fout is gebeurd. Sabien Lust bevestigt: 'Na een uitspraak van de Raad gaan wij intern ook remediëren, en passen wij waar nodig onze "rechtspraak" op intern beroep of zelfs ons OER aan.'

Bewijslast omgedraaid

Nog een reden voor de jarenlange daling ziet Lust bij de deliberatiedossiers. De voorbije jaren is de rechtspraak daar wat gedraaid: 'Vroeger moest een instelling aantonen dat het wel een juiste beslissing had genomen en dat een student dus niet alle opleidingscompetenties had behaald; nu moet de student bewijzen dat die wel alle competenties heeft behaald.'

In die regeling is je gelijk halen als student veel moeilijker geworden, waardoor de Raad nauwelijks nog deliberatiedossiers inwilligt. Bijgevolg trekken ook minder studenten naar de Raad voor die dossiers.

Leerkredietprocedures

Al sinds 2014 stijgen ondertussen de overmachtsdossiers bij de Raad. Daarbij vordert een student leerkrediet terug dat die door overmacht heeft verloren. De stijging is waarschijnlijk vooral het gevolg van een grotere bekendheid van de procedure.

Daarnaast, zo zegt Lust, moedigen instellingen studenten ook aan om de procedure te doorlopen: 'Als instelling hebben wij daar voordeel bij, want als wij een student zonder leerkrediet inschrijven, krijgen we daar minder subsidies voor.'

Het is vooral belangrijk om het leerkrediet tijdig terug te vragen, zodat je het hebt op het moment dat je je inschrijft. Daarom raadt de Raad ook aan het leerkrediet zo snel mogelijk terug te vorderen als je het door overmacht bent verloren.