KU Leuven wil tweede zit schrappen tegen 2021

[Disclaimer: dit artikel was een aprilgrap. Je tweede zit is niet in gevaar ... voorlopig althans].

Tegen 2021 moet het academiejaar al op 1 september beginnen, met examens in december en mei. De tweede zittijd wordt gehalveerd en moet meteen aansluiten bij de mei-examens. De universiteit wil met de herindeling van het academiejaar de dramatische slaagcijfers in het hoger onderwijs tegengaan. Een strategische nota van het Gemeenschappelijk Bureau (het de facto hoogste beslissingsorgaan van de KU Leuven, bestaande uit de rectorale ploeg en de algemeen beheerder) legt bloot hoe concreet de plannen precies zijn.

Het is duidelijk dat de rectorale ploeg haar belofte om eventuele wijzigingen aan haar onderwijsaanbod van onderuit te laten gebeuren niet nakomt en de herindeling van het academiejaar allesbehalve van tafel is. De universiteit blijkt ook in onderhandelingen verwikkeld met de Universiteit Gent om een gezamenlijke herindeling door te voeren. De studentenvertegenwoordigers reageren alvast furieus en beloven ‘gepaste tegenmaatregelen’ te nemen.

Het rectoraat wil studenten daarnaast ook een financiële stimulans geven om betere resultaten te behalen, door een verlaging van het inschrijvingsgeld te koppelen aan studieresultaten.

Verkaveling in werkgroepen blijkt rookgordijn

De ‘herindeling van het academiejaar’ werd aan het begin van dit academiejaar uiteen getrokken en onderverdeeld in verschillende werkgroepen binnen de Onderwijsraad. Een kalenderwijziging kreeg daarin de laagste prioriteit en werd ook losgekoppeld van het educatieve aspect. Aanvankelijk werd de kalenderwijziging verdedigd omdat ze meer educatieve mogelijkheden moest creëren. Zo zou er hierdoor meer ruimte zijn voor het implementeren van activerende werkvormen, zoals werkcolleges en interactieve leermethoden.

De voornaamste thema’s die tot nu toe werden besproken in de werkgroepen waren herkansingsbeleid, universiteitsbrede onthaaldagen en rationalisering van opleidingsonderdelen in het licht van meer activerend onderwijs. De werkgroepen zouden momenteel nog voornamelijk bezig zijn met het bepalen van principiële standpunten (willen we een vroege herkansing ja dan nee; willen we onze focus leggen op de gemiddelde student ja dan nee), om met ‘een open vizier’ tot een breed gedragen beleid te komen.

Het open vizier blijkt vooralsnog helemaal niet zo open te zijn. In een strategische nota valt te lezen dat alles in het werk wordt gesteld om een verdoken herindeling in te voeren tegen 2021, het vierde en laatste jaar van de huidige bestuursperiode. De werkgroepen blijken minutieus georchestreerd richting vooraf bepaalde streefdoelen.

De nota beschrijft ook hoe de herindeling er finaal moet uitzien. Er is een duidelijke beslissing voor een eerste semester dat begint te lopen vanaf 1 september, met examens in december en een ‘echte’ kerstvakantie. De huidige juni-examens worden opgeschoven naar mei. De tweede zit wordt gehalveerd en vindt plaats in juni en sluit zo dus meteen aan op de examens van het tweede semester. Met andere woorden: zonder recuperatieperiode en met een veel kortere mogelijkheid tot blokken.

De rector van de KU Leuven wenste niet te reageren op onze vragen. Hij liet enkel optekenen dat de tweede zit ‘internationaal gezien een enorme rariteit is’.

De studentenvertegenwoordigers reageren verbolgen op de onthullingen en laten weten dat ze actie zullen voeren tegen het beleid. ‘Het blijkt dat traditionele kanalen via dewelke we met het rectoraat konden communiceren niet werken. Blijkbaar ligt alles al lang vast. De tijd van praten is dan ook voorbij. Morgen bezetten we het rectoraat.'

Koehandel met UGent

Vorig jaar leverde de universiteit van Gent de doodsteek aan het herindelingsdossier. Ook de UGent boog zich over de vraag van een kalenderwijziging, maar stemde uiteindelijk unaniem tegen een kalenderwijziging en voor een loskoppeling van het kalender- en educatieve aspect. Een belangrijke wending, gezien de KU Leuven zo alleen kwam te staan in het Vlaams onderwijslandschap. Minister van Onderwijs Hilde Crevits liet toen in Veto optekenen dat ze niet zou aarzelen in te grijpen in de vorm van een decreetswijziging wanneer er geen stroomlijning zou zijn over alle instellingen heen. Geen cavaliers seuls dus.

De gesprekken tussen KU Leuven en UGent lagen sindsdien niet stil, zo blijkt. Integendeel, uit de nota blijkt dat er druk wordt onderhandeld tussen beide instellingen. Het is al langer bekend dat de KU Leuven via het huidige financieringsdecreet voor het hoger onderwijs goed bedeeld is. Op basis van een concurrentieel model haalt onze alma mater als grootste universiteit een aanzienlijk deel van de middelen binnen voor haar eigen onderzoekers, tot spijt van wie het benijdt. De KU Leuven handhaaft een sterke greep op de Vlaamse kabinetten en houdt zo een stok achter de deur voor hervormingsgezinde maatregelen.

Vooral de UGent ondervindt nadelen bij het huidige model van bedeling. Beide universiteiten vonden echter een manier om elkaar tegemoet te komen. In ruil voor een Gentse yay over de herindeling, neemt Leuven maatregelen voor een herziening van het decreet. Wat in de wandelgangen al langer werd gefluisterd, wordt zo bevestigd.

De GeBu-nota legt verder de strategische speerpunten van de KU Leuven bloot. Een genereuze hertekening van onderzoeksfinanciering en de overheidsbijdragen naar fundamenteel basisonderzoek, de zogenaamde tweede geldstroom, moet opgevangen worden met bescheiden Gentse toegevingen rond innovatiefinanciering en investeringskredieten, bovenop de herindeling.

Dramatische slaagcijfers en financiële incentive

De beleidsploeg ziet in een academische herindeling heil om de lage slaagcijfers van de laatste jaren tegen te gaan. Die lijken immers in vrije val sinds de invoering van het creditsysteem, dat toelaat individuele vakken 'mee te nemen'. Uit cijfers van studenten die gestart zijn in academiejaar 2013-2014 blijkt dat slechts 51% het bachelordiploma behaalde na een periode van maximum vijf jaar. 49% viel gedurende die periode uit of koos er zelf voor zich te heroriënteren. Hiermee vormt KU Leuven geen uitzondering ten aanzien van de andere universiteiten.

De grote boosdoener? De invoering van het creditsysteem, maar vooral de late activering van studenten. Een meer permantente opvolging door middel van activerend onderwijs moet daar verandering in brengen. De halvering van de herexamenperiode zou, zo staat er behoorlijk cynisch, ook ‘een efficiënte stimulans’ zijn om uitstelgedrag tegen te gaan.

Wellicht een nog meer omstreden maatregel die het beleid wil invoeren om de slaagcijfers op te krikken, is een koppeling van het inschrijvingsgeld aan de studieresultaten. Deze maatregel zal al in 2020 ingaan. Sommige faculteiten werken al met zo’n systeem voor studenten die afkomstig zijn van buiten de Europese Economische Ruimte (EER). EER-studenten betalen volgens Europese wetgeving hetzelfde bedrag als Vlaamse studenten, maar voor studenten uit pakweg de Verenigde Staten of Japan bestaat er geen eenduidige regelgeving. Internationale studenten die na het eerste jaar een hoge cumulatieve studie-efficiëntie behalen, betalen nu al aan sommige faculteiten het volgend academiejaar een stuk minder. Een bijzonder positieve evaluatie van dat systeem deed de beleidsploeg overstag gaan. 75% van de studenten zou wegens de maatregel aanzienlijk beter scoren.

Gezien het belang ervan, besloten we de strategische nota zelf ook te publiceren. Je vindt ze hier terug.