‘We moeten er alles aan doen om de academische samenwerking op eenzelfde niveau verder te zetten’

De kans op een ordentelijke Brexit lijkt met de dag kleiner. Hoe denkt u dat een no-deal de Vlaamse universiteiten en vooral hun samenwerking met de Britse universiteiten kan impacteren?

‘Wij delen natuurlijk de vrees dat die toegang tot de Britse universiteiten via Erasmus programma's weleens zwaar onder druk kan komen te. Als partij vinden wij dat die academische samenwerking op hetzelfde niveau zal moeten worden doorgezet na de Brexit. Wij vragen dan ook dat er de nodige maatregelen tegenover staan, zodat wij het partnerschap kunnen bewaren voor de universiteiten.’

Een politiek akkoord lijkt nochtans moeilijk omdat er nog geen algehele deal is voor de Brexit. Een afzonderlijke deal voor de universiteiten lijkt politiek daardoor onhaalbaar. Hoe denkt u dat dat kan worden opgelost?

‘Ik sta daar niet optimistisch tegenover, omdat we zien dat heel wat akkoorden afhingen van het withdrawal agreement (het afgewezen Brexitakkoord tussen de EU en de Britse regering, red.), waarover gestemd had moeten worden in het Verenigd Koninkrijk zelf. Pas daarna zouden er onderhandelingen opgestart worden over de handelsakkoorden enzovoort. Dat ligt nu een beetje in het water, omdat het Verenigd Koninkrijk nog niet duidelijk heeft gemaakt welke richting het uit wil.'

'Als Europeanen kunnen wij daar enkel een afwachtende houding in aannemen en wachten op hoe de Britten zelf de Brexit voor ogen zien en hoe ze die implementeren. Ik vind dat we een harde uitstap ten alle koste moeten vermijden, maar dat is niet eenvoudig, want ik zie weinig bereidheid bij de Unie om concessies naar hun bereikte akkoord te doen. Ik begrijp dat niet erg goed, want het Verenigd Koninkrijk is toch altijd een bakermat geweest van de Europese en westerse samenleving. Die houding die ik nu voel in de Europese instellingen, daar sta ik niet helemaal achter. Ik denk dat we ons uiterste best moeten doen om de Britten zo dicht mogelijk bij ons te houden. Dit is in het belang van handel en in het belang van samenwerking tussen de universiteiten.’

Stel dat die no deal er komt, zou dan gewoon alle samenwerking verbroken worden? Hoe zou dat er uit zien?

‘De scenario's die hier worden voorbereid in de Europese instellingen zelf, zijn in de eerste plaats scenario's waarbij er vanuit wordt gegaan dat er een harde Brexit komt. We zijn ons daar ook in Vlaanderen op aan het voorbereiden. We vragen aan Europa ook dan om een Brexitfonds te voorzien voor die sectoren in Vlaanderen die veel harder getroffen gaan worden dan andere regio's in Europa. Dit omdat wij natuurlijk rechtstreekse partners zijn van het Verenigd Koninkrijk. Onze eigen Vlaamse regering gaat daar in ieder geval niet op wachten, we gaan al meteen financiële ondersteuning voorzien voor exporteurs. We hebben daarvoor ons eigen actieplan opgesteld om op tijd klaar te zijn.’

Financieel zouden Vlaamse universiteiten dan gecompenseerd worden, maar de samenwerking (onderzoek, Erasmus, etc.) met Britse universiteiten is praktisch toch onmogelijk te vervangen?

‘Ondanks dat Europa weinig concessies toestaat, vind dat we de samenwerking tussen de universiteiten (van het continent en het Verenigd Koninkrijk, red) nochtans maximaal moeten behouden. Maar ik denk dat we die banden, allerlei samenwerkingsprojecten, zo nauw mogelijk kunnen behouden als er duidelijkheid is.'

'Dat zal ook wel van de verkiezingen afhangen. Ik heb het gevoel dat het Erasmus-programma in het algemeen voor veel politieke partijen en politici wordt gezien als een heel positief gegeven. Ik heb nog van niemand gehoord dat hij of zij echt tegen die uitwisseling is. Ik denk dus dat er snel een initiatief zal komen om dat opnieuw aan te pakken.

Vergeet niet dat de generatie voor wie die programma’s het meeste invloed hebben gehad vooral de jongeren zijn die überhaupt nooit voorstanders zijn geweest van het Britse vertrek uit de Unie. Ik denk dat we daar oog voor moeten hebben en ik denk dat we de samenwerking zo nauw mogelijk moeten houden en dat de initiatieven in het geval van een harde Brexit daarom terug moeten worden opgetuigd.

Daarnaast beklemtoon ik graag dat Erasmus+ een programma is met veel Europese toegevoegde waarde. Het geeft jongeren de kans om unieke competenties te verwerven die een grote voorsprong geven op de arbeidsmarkt. Erasmus heeft baat bij een grootschalige werking, dus ook met het Verenigd Koninkrijk als partner. We moeten er dan ook alles aan doen om deze en andere academische samenwerking op eenzelfde niveau verder te zetten en indien nodig te voorzien in alternatieve mechanismen.’