Volgt Erasmus de Britten als ze vertrekken?

Het euroscepticisme van de Britten is geen nieuw verhaal. Reeds een jaar na hun toetreding in 1973 was er een referendum dat hun gloednieuwe lidmaatschap in vraag stelde. Toen ging het echter enkel nog over een gemeenschappelijke markt. “Ik ben niet verbaasd door dit negatieve gevoel, het is niet nieuw. Het is een blijvend structureel probleem,” aldus Stephan Keukeleire, professor Europese Politiek. “De Britten zeggen vaak dat ze lid zijn geworden van de gemeenschappelijke markt en van niet meer dan dat.”

Wat begon als een economisch verdrag, kreeg uiteindelijk ook een politieke invulling. In de loop der jaren heeft de Europese Unie steeds meer macht verworven. Deze politieke invulling was wel in het belang van de andere lidstaten. “Lid van de Europese Unie worden betekende een soort upgrade. Een bewijs van goed gedrag en zeden,” vertelt professor Keukeleire. “Je hoort officieel bij de democratische familie”.

“De EU is niet ontstaan uit grote liefde voor elkaar, maar eigenlijk uit groot wantrouwen,” voegt hij daaraan toe. "Hierbij heeft men een gemoedelijk klimaat waarbij de lidstaten elkaar kunnen controleren, sturen en opvoeden."

Daarenboven is er ook nog een gevoelsmatige factor. “De UK heeft zich steeds meer lid gevoeld van de Atlantische familie, de Verenigde Staten en de Britse kolonies, dan van het continent,” stelt de professor. De geografische ligging en de fysieke scheiding van de Noordzee draagt hier enkel toe bij.

De Britten op Erasmus

Het Erasmusprogramma is één van de kinderen van de Europese Unie. Het is een programma waar tot nu toe ook de Britten actief aan deelnemen. Dat lijkt nu al niet probleemloos te verlopen. “De Britse instellingen zijn erg populair bij onze studenten, maar het is vrij moeilijk om studenten uit de UK naar hier te krijgen,” aldus Elke Timmermans van de eenheid EU-ondersteunde Mobiliteit. “Britse studenten vertrekken liever op uitwisseling naar Verenigde Staten of Australië dan naar het continent en dat komt ook door de taal.”

Daarnaast legt het verschil in inschrijvingsgeld druk op de uitwisselingsprojecten. Een uitwisseling houdt in dat je nog steeds bent ingeschreven aan je universiteit van herkomst. Britse studenten betalen vaak een significant hoger bedrag voor een jaar aan een goede universiteit. “De idee om op het continent tijdelijk lessen te komen volgen waarbij de kost veel lager ligt, zorgt voor een soort psychologische rem,” stelt Danny Pieters, vicerector van Internationaal Beleid.

Doordat meer continentale studenten zich kandidaat stellen om naar de UK te trekken dan omgekeerd, ontstaan er onevenwichtige situaties. “Wanneer uitwisselingen onevenwichtig zijn op lange termijn, is er een probleem,” vertelt Danny Pieters. “Het eenrichtingsverkeer in het Verenigd Koninkrijk maakt het voor ons vaak moeilijk om het contact in stand te houden,” voegt Timmermans daar nog aan toe. “Het dwingt de Britse universiteiten dan ook vaak om de contracten op te zeggen.”

Brexitasmus?

De vraag is natuurlijk of een brexit ook een einde aan de Britse deelname in het Erasmusprogramma zou betekenen. “De kans is groot dat de UK dan geen deel meer zal uitmaken van het Erasmussysteem,” meent de vicerector. “Dat kan natuurlijk apart worden onderhandeld, maar ik denk dat dat dan toch wat moeilijker komt te liggen.”

In dat geval zou er een akkoord komen dat ook niet-Europese landen zoals Noorwegen nu al toelaat deel te nemen. “Aangezien de UK zowel een gegeerde als een interessante bestemming is voor de Europese studenten zal men die samenwerking zeker proberen te behouden.”

In juni beslissen de Britten of ze zich zullen blijven proberen aan te sluiten bij het continent of zich er verder van te verwijderen. Een ‘out’-vote zal de aanslepende problemen bij het Erasmusprogramma in elk geval niet oplossen.