Van activisten tot betaalde medewerkers: de werking van buitenlandse studentenkranten

Dat studentenbladen een wereldwijd fenomeen zijn, is oud nieuws. Haast elke grote universiteitsstad heeft er tegenwoordig een en ze spelen vaak een belangrijke rol in de ontwikkeling van de onderwijsinstellingen.

Historisch gezien ontstonden studentenbladen voornamelijk verbonden aan universiteiten, maar afgelopen eeuw groeide een groot deel uit tot onafhankelijke organisaties die niet langer onder toezicht en controle van onderwijsinstellingen opereren. Zo uiten steeds meer jonge schrijvers zich kritisch over het beleid aan hun universiteiten en hogescholen.

Ongewenst kritisch

Die instellingen reageren soms radicaal. In de Verenigde Staten worden studentenbladen niet zelden de mond gesnoerd door budgetten te schrappen, de toegang tot documenten te beperken of interviews en lezingen af te gelasten.

Het kan echter extremer. In 2021 werden vier redacteurs bij het Russische studentenblad DOXA opgepakt en veroordeeld voor het "aanzetten tot illegaal gedrag", omdat ze in een video kritiek uitten tegen de vervolging van studenten door universiteiten in Rusland.

Russische universiteiten beslisten toen om studenten die aanwezig waren bij protestacties tegen militaire agressie en de aanhouding van Aleksej Navalni, onmiddellijk te schorsen. De overheid beschouwde de video als een aanval op het Poetinregime en na hun veroordeling vluchtten de studenten het land uit.

Beide zijden van de oceaan

Hoewel dikwijls niet verplicht binnen journalistieke opleidingen, wordt medewerking aan studentenbladen soms sterk aangemoedigd. In Canada en de VS vormen ze een belangrijke aanvulling op het – vaak erg dure – klassieke programma. Studenten kunnen zo praktijkervaring opdoen tijdens hun studies en zelfs extra credits behalen. Ook het Verenigd Koninkrijk kent een lange traditie van studentenkranten.

Dichter bij huis is het even zoeken naar Waalse collega's. In tegenstelling tot Vlaanderen telt Wallonië weinig grote studentenkranten die wekelijks berichten over het leven op en rond de campus. Wel bestaan er kleinere initiatieven, zoals bijvoorbeeld L'Etincelle in Louvain-la-Neuve.

Het studentenblad ontstond als kotproject dat studenten met een passie voor schrijven onder één dak verenigt. Naast hun journalistiek werk organiseert Etincelle verschillende activiteiten voor al wie meer te weten wil komen over het schrijven van artikels, het redactieproces of een toekomst in de pers.

Opmerkelijk bij onze landgenoten aan de ander zijde van de taalgrens: studentennieuws wordt er niet alleen gepubliceerd door studentenbladen zelf, maar verschijnt ook geregeld in andere traditionele media. Zo bundelt La Libre alle actualiteit over de Waalse hogeronderwijsinstellingen onder een aparte rubriek. Het gaat om nieuws specifiek bedoeld voor of gerelateerd aan studenten, al wordt het gros geschreven door professionele journalisten.

Door proffen en doctorandi

Dat laatste zien we ook bij sommige studentenkranten in Nederland. Student-schrijvers bij Vox in Nijmegen, worden bijgestaan en begeleid door betaalde journalisten. Daarnaast wordt het blad ondersteund door bijdragen van professionele freelancers.

Ook bij Ad Valvas, het onafhankelijk platform van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU), worden krant en website voornamelijk vervaardigd door ervaren verslaggevers, al maken studenten er evenzeer deel uit van het team. Ten slotte levert het Leidens universiteitsblad Mare columns af van professoren en doctorandi aan de universiteit.